شرایط شهادت دادن شاهد و مجازات شهادت دروغ در دادگاه : یکی از دلایل اثبات جرم از بین ادلهی پنجگانه ( اقرار ، شهادت ، سوگند ، علم قاضی ، قسامه ) شهادت میباشد. که کیفیت ادای شهادت در اثبات تمام جرایم یکسان است. و کمیت آن بسته به نوع جرم متفاوت است.
شرایط شاهد برای شهادت دادن در محاکم
شهادت به معنای دیدن و نظارهگر بودن است که شخصی غیر از مرتکب به وقوع جرم یا عدم وقوع جرم توسط متهم ، خبر میدهد. که به شخص مذکور، با رعایت شرایطی ، شاهد گفته میشود.
بالغ بودن شاهد
اگر شاهد مرد باشد ، حداقل 15 سال و اگر زن باشد. حداقل 9 سال قمری داشته باشد تا بتواند بر امری شهادت بدهد . به همین منظور پسری که 14سال دارد ، اظهارات او در قالب شهادت قرار نمیگیرد. و قاضی صرف اخذ اطلاعات جهت اماره و نشانه استفاده میکند .
البته توجه شود که شخصی که در زمان تحمل شهادت ( در زمان وقوع جرم ) غیربالغ ممیز (تشخیص خوب و بد ) باشد. و در زمان ادای شهادت به سن بلوغ رسیده باشد. شهادت او دارای اعتبار قانونی است .
عاقل بودن شاهد
بدهی است که برای انجام هر کار حقوقی ، نیاز به عقل و قوه تمیز است . شهادت نیز از جمله اعمال حقوقی میباشد که شخص اگر دیوانه باشد. اذکار او بعنوان شهادت پذیرفته نمیشود.
اما قانونگذار درباره مجنون ادواری نگرش دیگری دارد. و بدین شرح است که اگر شخص در حالت بهبودی وقوع جرم را نظارهگر بوده است. و همچنین در زمان ادای شهادت نیز عاقل باشد. شهادت او بعنوان دلیل پذیرفته میشود.
ذینفع نبودن شاهد
ذینفع نبودن در موضوع دعوا به این معنا است که شاهد شرعی در موضوع دعوا هیچ نفعی نداشته باشد. زیرا به هر حال انتفاع شاهد در موضوع دعوا ممکن است باعث شود که شاهد از حالت بی طرفی و انصاف خارج شود .. البته رابطه خادم و مخدومی و قرابت نسبی یا سببی مانع از پذیرش شهادت شرعی نیست .
حرامزاده نبودن شاهد
اگر فردی حاصل عمل نامشروع زنا باشد ، نمیتوان او را بعنوان شاهد استفاده کرد. البته که اظهارات او استماع میشود و بعنوان اماره از آن استفاده خواهد شد .
نحوه ارایه شهادت
شاهد میتواند از دو طریق ، شهادت خود را به دادگاه ابراز کند : یا از طریق نوشتن یا از طریق لفظ . بنابراین برخلاف دید عرف که شهادت را فقط در کلام میدانند. حتی در صورت ناتوانی شاهد ، با اشاره هم میتواند شهادت دهد.
وانگهی قانونگذار این اجازه را داده است که اگر حضور شاهد در دادگاه میسور نباشد. شهادت میتواند صوتی یا تصویری (زنده یا ضبطشده)بعمل آید.
معنای اصطلاح جرح شاهد
جرح شاهد بدین شرح است که اصحاب دعوا با ذکر مدرک ، اثبات میکند که شاهد فاقد شرایط شهادت میباشد. و بدین سبب اظهارات وی نمیتواند بعنوان دلیل در دادگاه استفاده شود. و دادگاه مکلف است به موضوع جرح ، رسیدگی و اتخاذ تصمیم کند .
شهادت دروغ در دادگاه
در رابطه با شرایط شهادت و مجازات شهادت دروغ در دادگاه باید بیان داشت گاهی اوقات افراد با توجه به اینکه شرایط شهادت وی توسط قاضی احراز شده است. و فردی عادل به حساب آمده است. اما دست به ارتکاب جرم شهادت دروغ در دادگاه میزنند.
به همین منظور فرد مرتکب تا دو سال حبس محکوم خواهد شد.
اثر شهادت دروغ
اگر براساس شهادت دروغ حکمی صادر شود و به قطعیت برسد. باب اعادهدادرسی گشوده خواهد شد. و فرد محکوم میتواند از این نهاد فوقالعاده جهت اعاده حیثیت خود استفاده کند.
البته شهادت دروغ بصورت جداگانه در دادگاه کیفری دو باید به اثبات برسد. و منجر به حکم قطعی شود تا بتواند منجر به نقض حکم شود.
نصاب شهادت در اثبات جرایم چه تعداد است ؟
در تمام جرایم دو شاهد مرد کافی است مگر در خصوص جرایم منافی عفت حدی که باید چهار شاهد مرد باشند.
آیا شهادت فردی که فراموشکار است ، معتبر خواهد بود ؟
خیر معتبر نیست مگر آنکه دادگاه به عدم فراموشی شخص در آن مورد خاص یقین داشته باشد.
پوریا نادری – وکیل پایه یک دادگستری