مجازات احتکار در قانون ایران

مجازات احتکار : امروزه نوسانات اقتصادی به دلیل ناکارآمدی سیستم های اقتصادی و تحریم های خارجی باعث شده است که کالاهایی در سطح جامعه کمیاب شود و به همین منظور توسط برخی افراد سودجو و فرصت طلب کالا های اساسی مخفی و پنهان می شود.

تعریف احتکار

احتکار یعنی پنهان کردن و مخفی کردن کالای ضروری و اساسی که در سطح جامعه کمیاب شده است و محتکر ( شخص پنهان کننده ) ، با هدف پنهان کردن و عرضه کالا به قیمت گزاف ، این اجناس ضروری را مخفی میکند.

احتکار در قانون

احتکار در موارد متعددی در قوانین ذکر شده است که عبارتند از :

الف)اصل چهل و سوم قانون اساسی

مضمون این اصل بدین شرح است که اقتصاد جمهوری اسلامی ایران براساس ضوابطی استوار خواهد شد که از جمله در بند 5 به منع احتکار اشاره کرده است.

ب)ماده 4 قانون تعزیرات حکومتی

در این ماده احتکار تعریف شده است و مجازات های آن هم تعیین شده است.

ج)ماده 1 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران

در این ماده اهداف بخش تعاونی ذکر شده است که از جمله در بند 6 به پیشگیری از احتکار اشاره کرده است .

د)ماده 60 قانون نظام صنفی کشور

در این ماده نیز احتکار تعریف شده است و همچنین مجازات آن هم تعیین شده است.

و) ماده 43 قانون اصلاح قانون نظام صنفی کشور

در این ماده مجازات ماده 60 قانون نظام صنفی کشور گذشته را اصلاح کرده است.

ه)ماده 1 قانون مجازات اخلالگران در نظام اقتصادی کشور

در این ماده ، قانونگذار اعمالی را جرم انگاری کرده است که از جمله احتکار نیز جزو این اعمال است.

عنصر مادی جرم احتکار

پیکره جرم احتکار عبارتند از نگهداری کالا و امتناع از عرضه آن . بنابراین عنصر مادی این جرم ، از فعل نگهداری و ترک فعل امتناع از عرضه تشکیل شده است و به عبارت دیگر جرم مرکب می باشد .

عنصر معنوی جرم احتکار

نص صریح ماده 60 قانون نظام صنفی کشور اشاره کرده است که محتکر باید قصد و اختیار و اراده در عمل داشته باشد که عبارتند از قصد گرانفروشی یا قصد اضرار به جامعه میباشد .
بنابراین اگر کسی چنین مقصوداتی را نداشته باشد ، مجرم شناخته نخواهند شد.

مجازات جرم احتکار

مجازات محتکر با توجه به تکرار جرم احتکار ، مجازات های متفاوتی برای او لحاظ شده است :
الف) زمانی که شخص برای بار اول احتکار کند ، ضمن اینکه الزام به فروش کالاهای احتکار شده میشود ، به جریمه نقدی معادل 50 درصد قیمت روز کالاهای احتکار شده.

ب) زمانی که شخص برای بار دوم احتکار کند ، ضمن الزام به فروش کالاهای احتکار شده ، اولا به جریمه نقدی معادل دو برابر قیمت روز کالاهای احتکار شده و دوما نصب تابلو بر سر در محل کسب بعنوان متخلف صنفی به مدت یک ماه.

ج) زمانی که شخص برای بار سوم احتکار کند ، ضمن الزام به فروش کالاهای احتکار شده ، اولا به جریمه نقدی معادل پنج برابر قیمت روز کالاهای احتکار شده ، دوما نصب تابلو بر سر در محل کسب بعنوان متخلف صنفی و سوما تعطیل محل کسب به مدت یک ماه.

وکیل نادری – وکیل پایه یک دادگستری