اعاده دادرسی حقوقی:

در زندگی پر مشغله و پرتکاپوی بشر امروزی ، دادرسی عادلانه یکی از حقوق افراد بوده که مورد تاکید جامعه بین المللی بوده که در تمامی جوامع پیشرفته قابل مشاهده می باشد.

به علت اهمیت بالای این موضوع و نظر به اهمیت و جایگاه قاضی در حل و حکم دهی به دادخواست افراد و با دقت به این موضوع که قاضی نیز مانند دیگر افراد ممکن الخطاست ، فرآیندها و روش‌های جدیدی در قانون افزوده شده تا افراد در صورت رخداد اشتباه از سوی قاضی، طلب دادرسی و پرداخت مجدد به پرونده مد نظر خویش را از قانون خواستار شوند.
یکی از راهکارهای درخواست رسیدگی مجدد اعاده دادرسی حقوقی است.

به طور کلی اعاده دادرسی به معنی روشهای جدید افزوده شده برای شکایت از حکم اشتباه صادر شده و به منظور برگرداندن پرونده به جریان دادرسی به دادگاه قبلی می باشد؛ با این هدف که رای داده شده تصحیح گردد.

هدف از اعاده دادرسی حقوقی پاسداشت حق و اجرای حکم عدالت به دست قانون در میان افراد است.

همانطور که در فوق ذکر شد, دادرس یا قاضی نیز مانند سایر افراد ممکن است دچار اشتباه شود و در صورت وجود دلایل و شواهد محکم که دلیل ذیحقی بوده و آن دلایل در دادرسی اولیه ارائه نشده ، محکوم علیه میتواند پرونده را مجدد به جریان رسیدگی باز گرداند .

اعاده دادرسی در واقع به نوعی به اعتبار و قطعیت احکام خدشه وارد و آن را به چالش می‌کشد . برای همین قوانین و مقررات خاص و شرایط مخصوصی برای استفاده از اعاده دادرسی در نظر گرفته شده و تنها در مواقعی که خود قانون مشخص کرده قابل استفاده می باشد.
لازم به ذکر است که در جلسه دادرسی زمانی به دادخواست مد نظر پرداخته و رسیدگی می شود که جهات دادرسی در آن بیان شده باشد .
البته قابل ذکر است که لزوما اشتباه قاضی موضوع مدنظر برای اعاده دادرسی حقوقی نیست بلکه، ممکن است در مواقعی وکلا پس از صادر شدن حکم به وجود نکته قابل تامل دست پیدا کنند که بتواند رای را به نفع آنها بازگرداند؛ در این مواقع وکلا اقدام به اعلام آن نکته و درخواست اعاده دادرسی مبنی بر شرایط و ضوابط مد نظر در قانون کرده و خواستار اعاده و دادرسی دوباره پرونده می‌شوند.

اعاده دادرسی با ذکر جهات ذکر شده قانونی بوده ولی دادگاه می تواند خود به جهت دیگری نیز رسیدگی نماید و البته مرجع رسیدگی به اعاده دادرسی دادگاه صادر کننده حکم نهایی است .

نکات حائز اهمیت در اعاده دادرسی حقوقی:

شروع فرایند دعاوی حقوقی با تقدیم دادخواست به دادگاه مدنظر می باشد که با توجه به الکترونکی شدن روند دادرسی اعاده دادرسی از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت و به مرجع صالح ارجاع می گردد .

نکته : اعاده دادرسی صرفاً نسبت به احکام صادره از محاکم می باشد فلذا قرار های صادره قابل اعاده دادرسی نیست .

نکته : باید توجه داشت اعاده دادرسی حقوقی در دادگاهی رسیدگی می شود که حکم قاطع را صادر کرده باشد فلذا اگر تجدیدنظر خواهی خارج از موعد انجام و قرار رد دادخواست تجدیدنظر صادر و به آن اعتراض و در دادگاه تجدیدنظر قرار مذکور قطعی گردد ، مرجع رسیدگی به اعاده دادرسی همان دادگاه بدوی است و نه تجدیدنظر .

چرا که دادگاه تجدیدنظر هرگز نسبت به ماهیت پرونده ورود ننموده است .

انواع اعاده دادرسی حقوقی

اعاده دادرسی حقوقی ، مطابق بند قانونی به دو دسته اصلی و طاری تقسیم می شود.
در اعاده دادرسی اصلی فرد متقاضی رسیدگی به پرونده به طور مستقل توسط وکیل، جهات اعاده دادرسی خود را در مورد رای صادر شده ، به دادگاه صادرکننده حکم قطعی اعلام می نماید .

اعاده دادرسی طاری به هنگامی صورت می‌گیرد که دادگاه ثانوی هنوز رای قطعی را صادر نکرده باشد لیکن یکی از طرفین به رای دادگاه دیگری استناد مینماید در این فرض فرد اعاده دادرسی طاری را حین رسیدگی تقدیم می نماید .

شایان به ذکر است که اعاده دادرسی طاری امروزه به عنوان یکی از بند های متروکه قانون شناخته شده و غالباً چندان کاربردی ندارد .

تفاوت اعاده دادرسی حقوقی و اعاده دادرسی کیفری

باید توجه داشت این دو عنوان که در دادرسی از موارد اعتراض به رای شناخته می شوند صرفاً دارای تشابه اسمی هستند و هیچ نقطه مشترکی با یکدیگر ندارد .

به عنوان مثال مرجع اعاده دادرسی کیفری دیوان عالی کشور است ، مهلت مشخص قانونی ندارد ، جهات آن منحصر است و می بایست حتماً در اعتراض ذکر شود و با پذیرش اعاده دادرسی ماهیت حکم تغییر نمی نماید بلکه می بایست رسیدگی مجدد نسبت به آن صورت پذیرد لیکن در اعاده دادرسی حقوقی مرجع صالح دادگاه صادر کننده حکم نهایی است ، مهلت 20 روزه ای داشته و پذیرش اعاده دادرسی به منزله نقض حکم قبلی می باشد .

جهت مطالعه بیشتر در خصوص اعاده دادرسی کیفری که در دیوان عالی کشور انجام می شود می توانید به مقاله مربوطه وکیل اعاده دادرسی کیفری مراجعه نمایید .

مراجع اعاده دادرسی

طبق بند قانونی ماده ۴۳۲ آیین دادرسی مدنی مرجع دارای صلاحیت برای رسیدگی به اعاده دادرسی پرونده همان دادگاهی است که حکم قطعی در آن صادر شده برای مثال اگر حکم پرونده در دادگاه بدوی به قطعیت رسیده باشد ، پرونده به همان دادگاه ارجاع داده شده و در صورت پذیرش اعاده دادرسی اقدام به ابطال رای و صدور حکم جایگزین صورت می گیرد.

طبق قانون رای صادره از دادگاه اعاده دادرسی نیز قابل تجدیدنظرخواهی است. در صورتی که افراد اقدام به تجدید نظر خواهی رای صادره از دادگاه اعاده دادرسی داشته باشند، در دادگاه تجدید نظر با بررسی‌های مورد نیاز، رای قطعی صادر و پرونده مختومه خوانده می شود.

مهلت بیان درخواست اعاده دادرسی:

طبق قانون آیین دادرسی٬ اشخاص مقیم ایران تا ۲۰ روز مهلت ثبت درخواست اعاده دادرسی و اشخاص مقیم خارج از ایران نیز تا دو ماه مهلت اعاده دادرسی دارند.

تمدید مهلت بیان شده ممنوع است مگر در موارد معین شده در قانون که به دو مورد اشاره شده است:
۱) اگر در مدت معین برای ثبت درخواست اعاده دادرسی عضوی فرد دارای حق ، ور شکسته ، بیمار یا محجور شود و یا فوت کند مهلت جدید به نسبت زمان فوت یا محجور شدن شخص به وراث یا قیم و یا نماینده قانونی وی اعلام می گردد.
۲) در صورت از بین رفتن سمت یکی از اشخاص مقرر به شخص جدیدی که دارای این سمت میشود اعلام گردیده و ادامه دادرسی پرونده با شخص جدید صورت می گیرد.

2) ادله جدید تازه کشف شود و مهلت 20 روز از تاریخ کشف ادله محاسبه می شود .

وکیل اعاده دادرسی حقوقی:

باتوجه به ظرافت های موجود در بحث اعاده دادرسی حقوقی وبه منظور جلوگبرب از ضررات ناشی از نا آگاهی افراد نسبت به حقوق خود بهتر است تا به یک وکیل حقوقی متخصص در زمینه اعاده دادرسی مشورت نمود. واز خدمات ایشان بهره برد .
زیرا وکیل اعاده دادرسی حقوقی با تجربیات خود در این زمینه میتواند با کمترین هزینه و در بهترین زمان ممکن از حقوق موکل خود دفاع کرده ونسبت به احقاق حق شخص درخواست کننده تلاش نماید همانطور که میدانیم در دعاوی مالی اعاده دادرسی پنج و نیم درصد خواسته هزینه دادرسی در پی داشته می تواند هزینه بسیاری را به افراد تحمیل نماید و در صورت عدم موفقیت ضرر بیشتری را به همراه خواهد داشت .
در صورت نیاز به بهره مندی از وکیل و دریافت مشاور حقوقی ازطریق راه های ارتباطی باما تماس حاصل بفرمایید.