چک از نگاه مجازات کیفری

چک از نگاه مجازات کیفری – پوریا نادری ، وکیل پایه یک دادگستری : شاید در ذهن این سؤال به وجود بیاید که آیا امکان دارد که از یک سند تجاری به نام چک که مربوط به حوزه حقوق خصوصی است. بتوان آن را در حوزه حقوق کیفری نیز مطرح کرد؟ پاسخ این سؤال تا قبل از سال 1356 منفی بود. و قانونگذار برای چک هیچ وصف کیفری قائل نبود. اما با تصویب قانون صدور چک مصوب سال 1356 با آخرین اصلاحات تا سال 1400 این سند نیز در جرگه حقوق کیفری قرار گرفت. در ادامه با توضیحات وکیل چک همراه باشید…

سیر تحول قانون صدور چک

قانون صدور چک در طول زمان، متناسب با پیشرفت روز افزون سیستم اقتصادی کشور، دستخوش تغییرات بسیاری شده است که این تغییرات گاه مثبت و گاه منفی بوده است؛ این قانون که در سال 1356 پا به عرصه وجود گذاشته است در سال های 1372، 1382، 1397 و در نهایت 1400 برخی مواد آن اصلاح، برخی مواد آن حذف و برخی مواد هم به آن قانون الحاق شده است.

عنصر قانونی جرم صدور چک بلامحل

چک بلامحل یعنی سند غیر پولی که فاقد موجودی یا کمبود موجودی باشد. به چنین سندی، چک بلامحل گفته می شود؛ قانونگذار در ماده 7 اصلاحی سال1382 به بزه صدور چک بلامحل اشاره کرده است، بنابراین طبق اصل قانونی بودن جرم و مجازات، این عمل جرم ‌انگاری شده است و صادرکننده چک بلامحل مجرم است.

عنصر معنوی جرم صدور چک بلامحل

برای اینکه صادرکننده مجرم شناخته شود نیازی به سوءنیت وجود ندارد. و صرف صدور چک بلامحل جرم می باشد. به عبارت دیگر جرم مذکور از جمله جرائم صرفاً مادی است که در آن عنصر معنوی مفروض است.

مجازات جرم صدور چک بلامحل

مجازات صادرکننده چک بلامحل، بسته به مبلغ مندرج در چک، مجازات های متفاوتی دارد که به شرح ذیل می باشد:

1. الف) اگر چک کمتر از 1 میلیون تومان باشد صادرکننده تا 6 ماه زندان دارد.
2. ب) اگر مبلغ چک از 1 میلیون تومان تا 5 میلیون تومان باشد صادرکننده از 6 ماه تا 1 سال حبس محکوم می شود.
3. ج) اگر چک بیش از 5 میلیون تومان باشد مرتکب بزه صدور چک بلامحل علاوه بر اینکه از 1 سال تا 2 سال به زندان محکوم می شود از داشتن دسته چک به مدت 2 سال نیز محروم خواهد شد.

قابل گذشت بودن جرم صدور چک بلامحل

بزه صدور چک بلامحل از جمله جرایم قابل گذشت می باشد که فقط با شکایت دارنده چک به عنوان شاکی قابل تعقیب است و صرفاً با گذشت شاکی نیز خاتمه پیدا می کند و پرونده مختومه می شود.

مرور زمان شکایت کیفری

دارنده چک از تاریخ سر رسید 6 ماه فرصت دارد که به بانک محال‌ علیه برای وصول مبلغ اقدام کند و در صورت نبودن وجه در حساب صادرکننده، گواهی عدم پرداخت دریافت کند. اگر موعد مذکور توسط دارنده چک رعایت نشود چک مشمول مرور زمان می شود و حق شکایت کیفری ساقط می شود. همچنین اگر دارنده ظرف 6 ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت شکایت کیفری ننماید چک مشمول مرور زمان خواهد شد.

شرایطی که چک فاقد وصف کیفری می شود

در چک از نگاه مجازات کیفری ، برخی موارد اگر در چک صادرشده وجود داشته باشد. صادرکننده چک دیگر قابل تعقیب کیفری نمی باشد. از جمله این موارد عبارتند از:

• الف) اگر چک سفید امضا باشد.
• ب) اگر چک مشروط باشد.
• ج) اگر چک تضمینی باشد.

آیا جهت صدور چک می تواند باعث عدم مسئولیت کیفری شود؟

بله؛ اگر چک بابت معاملات نامشروع یا بهره ربوی صادر شده باشد مشمول مجازات های قانون صدور چک نخواهد شد.

اگر محال علیه در خارج از کشور باشد چک از لحاظ کیفری مشمول کدام قانون خواهد شد؟

چک هایی که در ایران عهده بانک های خارج از کشور صادر شده باشند از لحاظ کیفری مشمول مقررات قانون صدور چک خواهند بود.

پست های مرتبط با این مقاله

https://vakilnaderi.comچک بلامحل و نحوه شکایت کیفری از آن https://vakilnaderi.comمجازات و مسئولیت کیفری فرد مجنون vakilnaderiدعاوی مربوط به چک – بخش اول (شکایت کیفری)