نکات حقوقی قراردادهای بانکی بخش اول – با وکیل نادری : قرارداد در لغت به معنای توافق و تراضی طرفین معامله می‌باشد که به موجب آن طرفین ملزم می‌گردند که به توافقات منعقده عمل نمایند.
قرارداد ممکن است بصورت کتبی و یا شفاهی منعقد گردد که البته قراردادهای کتبی از آنجایی که همه چیز در آنها بصورت واضح بیان شده است از ضمانت اجرای بالاتری برخوردار می‌باشند. در ادامه با وکیل حقوقی همراه باشید..
تعریف قرارداد بانکی:
قراردادهای بانکی به قراردادهایی گفته میشوند که بین بانک و افراد منعقد میگردد. این قراردادها بصورت کتبی است و چنانچه هر یک از طرفین به مفاد قرارداد عمل ننمایند، این عمل دارای ضمانت اجرا می‌باشد.
یکی از اصلی‌ترین شروط یک قرارداد، دارا بودن رضایت در امضاء قرارداد می‌باشد. اینگونه استنباط میگردد که زمانی که فردی قراردادی را با بانک منعقد می‌نماید و آن را امضاء می‌نماید، با امضای خویش رضایت خود را اعلام می‌نماید. البته گاهی طرف مقابل بانک که اقدام به امضاء قرارداد فیمابین خود و بانک می‌نماید مدعی جهل و اشتباه میگردد که چنین امری پس از امضاء قرارداد مزبور بسیار دشوار خواهد بود.
انواع قراردادهای بانکی
قراردادهای بانکی دارای انواع و اقسامی می‌باشند که اهم آنها عبارتند از:
- قرض‌الحسنه
- سپرده مدت‌دار
- فروش اقساطی
- مشارکت مدنی
- اجاره به شرط تملیک
- مضاربه
- سلف
- خرید دین
- جعاله
- مزارعه
قرارداد فروش اقساطی
نکات حقوقی قراردادهای بانکی فروش اقساطی نیز از معنای تحت‌الفظی آن دور نیست. در این قرارداد عین به بهایی معین به مشتری واگذار میگردد و چنین مقرر میگردد که اقساط عین فروخته شده در سررسیدهای معین به بانک پرداخت گردد. اقساط بانک ممکن است بصورت مساوی و یا غیرمساوی در نظر گرفته شود.
برخی از موارد فروش اقساطی عبارتند از فروش اقساطی مسکن، فروش اقساطی وسایل حمل و نقل، فروش اقساطی ماشین آلات و تأسیسات و …
قرارداد مشارکت مدنی
قرارداد مشارکت مدنی به قراردادی گفته می‌شود که بدین وسیله اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی بصورت مشترک و جهت انجام کار معین، سرمایه‌های مادی و معنوی خود را بصورت سهم‌الشرکه‌های نقدی و غیرنقدی قیمت‌گذاری می‌نمایند.
قراردادهای مشارکت مدنی انواع مختلفی دارد اما از بین همه قراردادهای مشارکت مدنی اهم آنها عبارت است از قرارداد مشارکت در ساخت، قرارداد مشارکت مدنی با بانک، قرارداد مشارکت مدنی خصوصی و …
قرارداد اجاره به شرط تملیک
قرارداد اجاره به شرط تملیک تلفیقی از قرارداد بیع و اجاره است. در این قرارداد چنین در نظر گرفته می‌شود که حق‌الاجاره‌هایی که مستأجر در ازای قرارداد اجاره پرداخت می‌نماید بعنوان ثمن معامله جهت خرید مال‌الاجاره منظور گردد. بدین صورت که مستأجر پس از پرداخت آخرین مبلغ حق‌الاجاره، مالک مال‌الاجاره میگردد.
قانونگذار در ماده 10، 11، 12 قانون عملیات بانکی بدون ربا، اجاره به شرط تملیک را پیش‌بینی نموده است و در واقع این امر یکی از تدابیر حمایتی قانونگذار برای افراد می‌باشد.
قرارداد سلف
سلف به معنای پیش‌فروش می‌باشد. در این قرارداد مشتری محصول خود را پیش از موعد به بانک می‌فروشد و مبلغ آن را نقداً دریافت می‌نماید اما محصول را در آینده تحویل می‌دهد. سلف در واقع حواله‌ای است که نسبت به اوراق مشارکت امنیت بالاتری نیز دارد.
قرارداد سلف می‌تواند کمک شایانی به تولیدکنندگان داشته باشد چرا که افرادی که در روند تولید قرار دارند ممکن است با کمبود منابع مالی مواجه گردند که در این صورت با فروش محصولات کشاورزی و صنعتی خود می توانند این کمبود را جبران نمایند.
موارد ابطال قراردادهای بانکی کدام است؟
از جمله موارد ابطال قراردادهای بانکی عبارتند از مغایرت با شرع و قانون، مغایرت با قوانین پولی و بانکی کشور و مصوبات شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی، صوری بودن و نداشتن قصد، عدم وجود اهلیت قانونی، ربوی بودن، عدم تحقق موضوع قرارداد و …
