نکات مهم حقوقی در رابطه با املاک وقفی

نکات مهم حقوقی در رابطه با املاک وقفی به همراه قوانین خرید و فروش ملک وقفی  : هر مالی که با بقای آن بشود از منافع آن استفاده کرد را میتوان وقف کرد. بنابراین از یک عدد خودکار تا هزاران هکتار زمین را میتوان وقف کرد.  وقف از جمله وقف‌ِملک در اصطلاح عرف خاص وکلاء به معنای حبس عین و تسبیل منافع آن اما به بیان ساده‌تر همراه با مسامحه اینچنین باید گفت که وقف ملک عبارتند از بخشش ملک به شخص یا موسسات . توضیحات بیشتر در ادامه توسط وکیل ملکی متخصص – وکیل نادری :

انواع ملک وقفی

ملک اوقافی بر اساس نوع وقف آن می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد. به طور کلی املاک وقفی را می‌توان به 4 دسته تقسیم کرد:

1. املاک وقفی آستان قدس
2. املاک وقفی شخصی
3. املاک وقفی سازمان اوقاف
4. املاک وقفی بقاع متبرکه

تفاوت اصلی در مورد انواع ملک وقفی ، به متولی آن ملک مربوط می‌شود. به عنوان مثال ، متولی املاک وقفی آستان قدس ، مدیریت موقوفات آستان قدس رضوی است. در صورتی که املاک وقفی شخصی ، توسط مالک یا وارثین وی اداره می‌شوند.

نحوه توقیف املاک وقفی

در نکات مهم حقوقی در رابطه با املاک وقفی به موجب ماده 455 قانون مدنی مصوب سال 1307 در وقف ، عین مال حبس می شود. بدین معنا که عین مال قابلیت نقل و انتقال نخواهد داشت. لذا یکی ازشرایط املاک قابل توقیف ، قابلیت نقل و انتقال آن است. که از این نظر ملک وقفی این شرط مهم را ندارد. در نتیجه توقیف ملک موقوفه که ملکیت آن متعلق به محکوم علیه نمی باشد جواز قانونی ندارد .

اما با عنایت به تعریف اجاره در ماده 466 قانون مدنی مصوب سال1307، منافع موقوفه از مال موقوفه متمایز می باشد. در نتیجه چنانچه منافع موقوفه متعلق به محکوم علیه باشد قابل توقیف کردن است. اما مشروط به این که اگر استیفاء طلب ازمنافع موقوفه مستلزم واگذاری مورد اجاره گردد. مزایده و واگذاری منافع به غیر ، مستلزم جلب موافقت موجر هم می باشد.

خرید و فروش املاک وقفی

املاک اوقافی قابل خرید و فروش نیستند

و انجام هر گونه عمل حقوقی که ‌سبب انتقال ملک موقوفی به شخص دیگری شود. ، از لحاظ قانونی امکان‌پذیر نیست. اما برخی شرایط وجود دارد که بر اساس آن از لحاظ قوانین املاک اوقافی مجاز اعلام شده است :

• زمانی برای حفظ نهاد وقف و مصالح موقوف‌علیه ، فروش مال موقوفه لازم می‌شود. که در صورت به فروش نرفتن ملک، از بین رفته و دیگر قابل استفاده نباشد. در واقعیت شرط گرفتن جواز فروش مال موقوفه این است. که مال مورد نظر در معرض خرابی باشد. و عملا امکان بازسازی آن امکان پذیر نبوده و یا کسی حاضر به این کار نباشد.
• فروش املاک وقفی در مورد دیگری از طریق قانون جایز می باشد که بر اساس بروز اختلاف بین افراد ذینفع در موقوفه ترس از خون ریزی وجود داشته باشد. که در اینصورت با نظارت ولی فقیه و بر اساس شرع و قوانین وقف جواز فروش ملک وقفی داده می شود.

البته صرف اینکه اختلاف بین موقوف‌علیهم وجود دارد. مجوزی برای فروش مال موقوفه داده نمی شود مگر در مواردی که اختلاف‌های موجود به وقف به اندازه‌ای باشد. که در این میان احتمال به خطرافتادن جان فرد یا افرادی وجود داشته باشد. بر طبق قانون تشکیل سازمان اوقاف و آیین‌نامه آن، در مواردی که فروش موقوفه مجاز باشد. بنا به شرایط ذکرشده، اجازه رئیس سازمان اوقاف به عنوان نماینده ولی‌فقیه برای فروش لازم و ضروری است.

منظور از سند اوقافی چیست ؟

سند اوقافی نوعی سند ملکی است که مالک آن را وقف کرده و اداره اوقاف این ملک را به صورت اقساط 99 ساله به دیگران منتقل می‌کند.

آیا وقف بر مجهول صحیح است؟

خیر؛ وقف بر مجهول یعنی معلوم نبودن موقوف‌ علیهم صحیح نمی‌ باشد. اگر وقف بر معلوم باشد اما مجهول ‌المصرف باشد. اگر وقف خاص باشد وقف باطل است. و اگر وقف عام باشد صرف تحقیق و تبلیغ و نشر کتب در زمینه معارف اسلامی و عمران موقوفات می شود.