مجازات شریک جرم و نکات مهم حقوقی

انواع مجازات های شریک جرم :  همکاری دست کم دو یا چند نفر در اجرای جرم بطوری که فعل هر یک سبب وقوع آن شود و در اصطلاح جرم مستند به رفتار همه‌ی آنها باشد، در این وضعیت، به تمامی مرتکبین آن جرم، شریک جرم گفته می‌شود.

شرط تحقق شرکت در جرم:

باید عمل، منتسب به همه‌ی شرکاء باشد و میزان دخالت آنها در تحقق نتیجه مهم نیست ولی می‌تواند در میزان مجازات مؤثر باشد. بعبارت دیگر علاوه بر مداخله‌ی شرکاء در عملیات اجرایی جرم، میان اقدامات مداخله ‌کنندگان و جرم باید رابطه‌ی سببیت برقرار باشد.

علم و عمد در تحقق جرم:

رفتار شریک جرم وقتی مستوجب کیفر است که او در زمان ارتکاب جرم از ماهیت رفتار غیرقانونی خود آگاهی داشته و در خواست تحقق نتیجه‌ی مجرمانه عامد باشد. بطورمثال در جرمی مثل سرقت، اگر کسی ندانسته به فاعل جرم برای خارج کردن مال کمک کند عمل وی شرکت در جرم سرقت نیست.

فعل و ترک فعل در شراکت جرم:

نوع رفتار شرکاء ممکن است با فعل، ترک فعل و یا با فعل یکی و ترک فعل دیگری باشد. بطورمثال شهروز و بهروز صاحب یک سگ نگهبان وحشی در ویلای خود واقع در محمودآباد مازندران هستند. زمانی که اسفندیار جهت دید و بازدید وارد ویلای آنها میشود، شهروز و بهروز در عین حال که می‌دانند خطر حمله و آسیب رساندن از سوی حیوان وجود دارد و آن را باید حفظ کنند اما در اثر اهمال و سهل‌ انگاری و عدم مواظبت از سگ خود موجبات آسیب به اسفندیار را فراهم میکنند. در این حالت شهروز و بهروز شریک در این ترک فعل هستند که در ماده 522 قانون مجازات اسلامی مصوب1392 به آن اشاره شده است.

مجازات شریک جرم در جرائم تعزیری:

مجازات شریک جرم همان مجازات فردی است که به تنهایی مرتکب آن می‌گردد. در جرائم غیرعمدی نیز اگر جرم به تقصیر دو یا چند نفر باشد، مقصران، شریک در جرم هستند و مجازات هر یک از مقصران، مجازات مرتکب مستقل آن جرم است.

مجازات شریک جرم در جرائم حدی:

در خصوص جرایم موجب حد 3فرض قابل تصور است:

1. ارتکاب بعضی از جرایم مستوجب حد قائم به فرد است. به این معنی که وقوع جرم در هیچ حالتی با مشارکت فرد دیگری ممکن نیست مانند مصرف مسکر، قذف و سب نبی. بنابراین مشارکت در این دسته از جرایم مفهومی ندارد.
2. دسته‌ای دیگر مانند زنا، لواط، تفخیذ و مساحقه جرایمی هستند که فقط با فروض مداخله دو نفر محقق می‌شود و هیچگاه یک نفر به تنهایی نمی‌تواند مرتکب این جرایم شود و مشارکت در این دسته از جرایم نیز مفهومی ندارد.
3. برخی جرائم حدی، همچنانکه ارتکاب آنها به تنهایی متصور است، به شرکت دو یا چند تن نیز ممکن است مانند قوادی، سرقت، محاربه، بغی و افساد فی ‌الارض. در این نوع جرائم حدی، شریک جرم معنا و مفهوم پیدا میکند.

مجازات شریک جرم در قصاص

در صورتی‌که چند نفر با هم شریک در قتل باشند، ولی‌دم می‌تواند هر یک از شرکای قتل را قصاص کند و از کسانی که قصاص نمی‌شوند نسبت به سهم آن‌ها، دیه دریافت کند.

قتل یا هر جنایت دیگر میتواند نسبت به هر یک از شرکاء، حسب مورد، عمدی یــا شبه عمدی یــا خطای محض باشد. بعبارت دیگر تصور اینکه یکی از شرکاء عمداً و دیگری سهواً مجنی ‌علیه را مجروح و مضروب کرده باشند امکان‌پذیر است.

جرم توده ها

جرایمی که افراد در تنهایی قادر به انجام آن نباشند ولی در ازدحام با تحریک و تشویق احساسات خفته‌ی خود، قادر به انجام آن می‌شوند مثل جرم غارت و اتلاف، جرم توده‌ها نامیده می‌شود.

مجازات سردستگی یک گروه مجرمانه چیست؟

هر کس سردستگی یک گروه مجرمانه را بعهده گیرد به حداکثر مجازات شدیدترین جرمی که اعضای آن گروه مرتکب شده‌اند، محکوم می‌گردد.

آیا تبانی در شرکت در جرم لازم است؟

خیر؛ شرکت در جرم منوط به تبانی و توافق پیشین شرکاء بر ارتکاب جرم نیست. مثلاً شهروز ضربه چاقویی به اسفندیار وارد می‌کند و بهروز هم که شهروز را نمی‌شناسد، وی نیز ضربه چاقویی به اسفندیار وارد میکند و اسفندیار در اثر عمل شهروز و بهروز به قتل می‌رسد.