غایب مفقودالاثر و وضعیت حقوقی آن

وضعیت حقوقی غایب مفقودالاثر و موارد مهمی که باید بدانید ، با وکیل نادری : غایب مفقودالاثر از اصطلاحات علم حقوق بوده و به معنای کسی است که از غیبت او مدت بالنسبه مدیدی گذشته و از او به هیچ وجه خبری نباشد. برای امور مالی غایب،

قانونگذار چهار مرحله را پیش‌بینی نموده است:

• مرحـله اول) حفظ اموال غایب قبل از تعیین امین.
• مرحلـه دوم) نصب امین برای اداره اموال غایب.
• مرحـله سوم) دادن اموال به تصرف موقت ورثه.
• مرحلـه چهارم) حکم موت فرضی غایب و دادن اموال به تصرف قطعی ورثه.

قانونگذار در امور غیرمالی غایب تنها به طلاق زن او اشاره نموده است. طبق قانون هرگاه شخصی چهار سال تمام غایب مفقودالاثر باشد زن او میتواند تقاضای طلاق کند.

حفظ اموال غایب قبل از تعیین امین

بعد از اینکه مفقودالاثر بودن غایب محرز شد برای حفظ و اداره اموالش، امینی بوسیله دادگاه تعیین خواهد شد. قبل از تعیین امین، قانونگذار حفظ و نظارت اموال غایب را برعهده دادستان قرار داده است. ماده 13 قانون امور حسبی در این خصوص می‌گوید:«حفظ و نظارت اموال در مواردی که محتاج به تعیین امین است. مادام که امین معین نشده بعهده دادستانی است که اموال در حوزه او یافت می‌شود». بنابراین دادستان یا نماینده او باید اقدامات لازم برای حفظ اموال غایب را بعمل آورد. مثلاً آنها را مهر و موم کند. اموال ضایع‌شدنی را بفروشد و طلب غایب را وصول نماید.

جلوگیری از حیف و میل شدن اموال غایب:

قانونگذار برای جلوگیری از حیف و میل اموال غایب. تعیین شخص مورد اعتمادی را بعنوان امین پیش‌بینی نموده است.

برابر با ماده 1012قانون مدنی:

«اگر غایب مفقودالاثر برای اداره اموال خود تکلیفی معین نکرده باشد و کسی هم نباشد که قانوناً حق تصدی امور او را داشته باشد. محکمه برای اداره اموال او یک نفر امین معین می‌کند و تقاضای امین فقط از طرف مدعی‌العموم و اشخاص ذی‌نفع در این امر قبول می‌شود».

بنابراین اگر غایب به کسی برای اداره امور مالی خود وکالت داده باشد. نمی‌توان اقدام به نصب امین کرد. چرا که نماینده قراردادی( وکیل )  که مورد اعتماد غایب بوده است بر نماینده قضایی(امین منصوب) مقدم است.

همچنین اگر غایب، صغیر یا مجنون یا سفیه بوده و ولی یا قیم داشته باشد نمی‌توان برای اداره اموال او امینی تعیین کرد؛ زیرا ولی یا قیم مطابق قانون مکلف به اداره امور مولی‌علیه خود هستند.

گرفتن ضامن برای غایب مفقودالاثر

قانونگذار به دادگاه اختیار داده که از امینی که تعیین می‌کند ضامن بگیرد یا تضمینات دیگری اخذ نماید. تا هر گاه امین در حفظ اموال غایب تقصیر کند. یا اموال او را حیف و میل نماید جبران خسارت وارده ممکن باشد.

اولویت در تعیین امین

کسی که در زمان غیبت غایب عملاً متصدی امور او بوده است. در تعیین امین برای غایب بر دیگران مقدم خواهد بود. بعلاوه در تعیین امین، وراث غایب بر دیگران مقدم هستند. مشروط بر این که حاضر به دادن ضامن یا تضمین دیگر مطابق نظر دادگاه باشند.

وظایف و اختیارات امین

امین مکلف به حفظ و اداره اموال غایب است. و باید مصلحت غایب را رعایت کند و از حیف و میل اموال و اعمالی که مضر به حال او است بپرهیزد. برخی از وظایف و اختیارات امین در مواد 141، 142، 147 و 148 قانون امور حسبی مورد اشاره قرار گرفته است. سایر وظایف و اختیارات امین همان است که در مواد 1235 تا 1247 قانون مدنی و 74 تا 95 قانون امور حسبی برای قیم مقرر است.

دادن اموال به تصرف موقت ورثه:

دادن اموال به تصرف موقت ورثه از جمله امور مالی غایب است. از آنجا که پس از گذشت دو سال از تاریخ آخرین خبر از غایب، احتمال زنده بودن او کمتر است. قانونگذار منافع وراث را در نظر گرفته و به آنها حق داده است. از دادگاه تقاضا نمایند که اموال غایب به تصرف موقت آنان داده شود.

طبق ماده 1025 قانون مدنی:

«وراث غایب مفقودالاثر می‌توانند قبل از صدور حکم موت فرضی او نیز از محکمه تقاضا نمایند. که دارائی او را به تصرف آنها بدهد مشروط بر اینکه اولاً غایب مزبور کسی را برای اداره کردن اموال خود معین نکرده باشد. و ثانیاً دو سال تمام از آخرین خبر غایب گذشته باشد. بدون اینکه حیات و ممات او معلوم باشد. در این مورد رعایت ماده 1023 قانون مدنی راجع به اعلان مدت یکسال حتمی است.»

حکم موت فرضی:

برابر ماده 1019 قانون مدنی:

«حکم موت فرضی غایب در موردی صادر می‌شود که از تاریخ آخرین خبری که از حیات او رسیده است مدتی گذشته باشد که عادتاً چنین شخصی زنده نمی‌نماند.»

قانونگذار در مواد 1020، 1021 و 1022 قانون مدنی در موارد مختلف، مدتی را که غایب پس از انقضاء آن عادتاً زنده فرض نمی‌شود را معین نموده است.

حقوق ورثه غایب مفقودالاثر :

بعد از صدور حکم موت فرضی غایب مفقودالاثر، اموال غایب به تصرف قطعی ورثه داده خواهد شد و از این پس ورثه مالک اموال مزبور شناخته خواهند شد و می‌توانند هر نوع تصرفی در آن بنمایند.

آیا فروش اموال غیرمنقول غایب مفقودالاثر از سوی امین مجاز است؟

فروش یا رهن اموال غیرمنقول مجاز نیست مگر در موردی که برای پرداخت نفقه اشخاص واجب‌النفقه یا دیون او لازم باشد.

آیا امین برای اداره امور غایب مفقودالاثر مستحق دریافت حق‌الزحمه است؟

در مواردی که برای اداره اموال غایب، امینی تعیین می‌شود. دادگاه می‌تواند حق‌الزحمه‌ متناسبی(اجرتی که عرفاً به این نوع کار تعلق می‌گیرد.) از درآمد اموال غایب برای امین معین نماید.

پست های مرتبط با این مقاله

وکیل غایب مفقود الاثر https://vakilnaderi.com/وضعیت ارث فرزند نامشروع https://vakilnaderi.comوضعیت مهریه بعد از فوت همسر