چک بلامحل و نحوه شکایت کیفری از آن

مراحل شکایت از چک بلامحل : خیلی از افرادی که چک دارند و هنگام مراجعه به بانک با عدم موجودی مواجه می‌شوند. برای وصول طلب خود اقدام به طرح شکایت کیفری با عنوان مجرمانه‌ی صدور چک بلامحل می‌نمایند. اما پس از پیگیری‌های بسیار و اتلاف وقت، شکایت مطرح شده رد می‌شود. زیرا شکایت طرح شده فاقد شرایط لازم قانونی بوده است. توضیحات تکمیلی در ادامه با وکیل چک :

عدم امکان شکایت کیفری از چک وعده‌دار

اگر چک وعده‌دار باشد که معمولاً اغلب چکها اینگونه هستند، امکان شکایت کیفری وجود نخواهد داشت. حتی اگر چکی را امروز به تاریخ فردا صادر کنند. تاریخ صدور چک کیفری باید با تاریخ پرداخت یکی باشد یا اصطلاحاً به‌روز باشد. اما گاهی اثبات این موضوع برای صادرکننده دشوار است؛ زیرا در چک تاریخ صدور مشخص نمی‌شود.

برای حل این مشکل حقوقی، صادرکننده باید در قبال صدور چک وعده‌دار، رسید بگیرد و یا در متن قرارداد مربوط به چک(اگر قراردادی باشد. مانند خرید یا اجاره) شماره چکها را قید کند.

وضعیت کیفری چک سفید امضاء

اگر ثابت شود که چک، سفید امضاء یا بدون تاریخ بوده است. شکایت کیفری ممکن نخواهد بود. این تصور غلط وجود دارد که اگر ثابت شود دارنده‌ی چک سفید امضاء یا بدون تاریخ، مبادرت به پرکردن چک کند مرتکب خیانت در امانت شده است. این تصور صحیح نیست و دادگاه‌ها این اقدام را در قالب عقد وکالت تفسیر می‌کنند.

فقط در صورتی جرم خیانت در امانت ثابت می‌شود. که سوء‌نیت به کار رفته باشد مثلاً مبلغ غیرموجهی یا تاریخ نادرستی درج شود.

پرداخت چک مشروط به تحقق شرط

اگر ثابت شود که پرداخت چک مشروط به تحقق شرطی بوده و یا بابت ضمانت پرداخت دین یا تضمین انجام معامله بوده است. شکایت کیفری ممکن نیست. بهتر است این شروط یا ضمانت در متن چک قید شود.

اگر دارنده چک بدون اینکه شرط تحقق یافته باشد. یا تخلفی از مورد ضمانت رخ داده باشد چک را برای وصول به بانک ببرد مرتکب جرم خیانت در امانت شده است مگر اینکه سوءنیت وی محرز نباشد. مثلاً به دلیل تخلف صادرکننده، گمان کرده است که استحقاق دریافت مبلغ چک را دارد. اما دادگاه به دلایلی، وی را مستحق تشخیص ندهد و تخلفی احراز نکند.

نقش گواهی عدم پرداخت در شکایت کیفری

فقط کسی که گواهی عدم پرداختِ صادر شده از بانک به نام وی یا مورث او باشد امکان شکایت کیفری دارد. لذا اگر بعد از صدور گواهی عدم پرداخت، چک به دیگری انتقال یابد(این عمل در سابق معمول بوده است. و اصطلاحاً به این افرادی که چک به آنها منتقل می‌شد”شرخر”می‌گفتند)، شکایت کیفری منتفی می‌شود.

اگر صاحب چک شخصاً تمایلی به شکایت کیفری ندارد. هنگام بردن چک به بانک، نخست از موجودی حساب از متصدی استعلام بگیرد. تا در صورت عدم موجودی، گواهی عدم پرداخت به نام صاحب چک صادر نگردد.

نحوه شکایت کیفری از چک بلامحل

دارنده چک موظف است تا شش ماه از تاریخ سررسید چک، آن را به بانک برده و گواهی عدم پرداخت اخذ نماید. همچنین موظف است. تا شش ماه از تاریخ اخذ گواهی عدم پرداخت، شکایت کیفری خود را در مرجع قضایی ثبت نماید.

اگر صاحب چک این مواعد را رعایت نکند شکایت کیفری ممکن نخواهد بود. لذا اگر دارنده چک می‌خواهد مهلتی بیش از این مواعد برای پرداخت بدهد از صادرکننده بخواهد که چک را با چک دیگری به تاریخ جدیدتر عوض کند. وگرنه بهتر است شکایت خود را ثبت کرده و بعد مهلت دهد.

چند توصیه مهم حقوقی در باب چک بلامحل:

1. صادرکننده باید چک را در حضور صاحب چک تنظیم کند و به امضای خود برساند و ترجیحاً از گرفتن چکهای از قبل امضا شده که ممکن است جعلی باشند. خودداری شود وگرنه از صادرکننده خواسته شود که بابت چک به صاحب چک رسید دهد. و یا نام و نام‌خانوادگی خود را زیر امضای خویش درج کند.
2. اگر فرد چک را از شخصی تحویل می‌گیرد که صادرکننده نیست. یعنی اصطلاحاً چک نزد فرد خرج می‌شود حتماً از طرف مقابل خواسته شود که پشت چک را امضاء کند چون ممکن است چک سرقتی باشد. لذا معلوم باشد که صاحب چک از چه شخصی چک را اخذ کرده است تا فرد واسطه هم مسئول پرداخت باشد.

مجازات حبس در صدور چک بلامحل به چه میزان خواهد بود؟

اگر مبلغ چک کمتر از 1 میلیون تومان باشد. تا 6 ماه و اگر مبلغ چک 1 میلیون تومان تا 5 میلیون تومان باشد. از 6 ماه تا 1 سال و اگر از 5 میلیون تومان بیشتر باشد از 1 تا 2 سال محکومیت حبس خواهد بود.

پست های مرتبط با این مقاله

vakilnaderiدعاوی مربوط به چک – بخش اول (شکایت کیفری) https://vakilnaderi.com/مزاحمت همسایه و شکایت کیفری از آن https://vakilnaderi.comمجازات رابطه‌ نامشروع + نحوه شکایت