نکات اساسی خسارت احتمالی در تأمین خواسته

فلسفه گرفتن خسارت احتمالی : دلیل اخذ خسارت احتمالی از خواهان آن است که در اثر صدور قرار تأمین خواسته، اموال خوانده تا صدور حکم قطعی که یک پروسه طولانی می‌باشد، در بازداشت می‌ماند و این بازداشت ممکن است باعث ورود خسارت به خوانده گردد و از طرف دیگر احتمال اینکه خواهان واقعاً محق نباشد(وقتی مستند دعوا اسناد تجاری و یا سند رسمی نیست) وجود دارد، به همین دلیل قانونگذار تدبیری اندیشه است که اولاً گرفتن قرار تأمین خواسته به سادگی امکان ‌پذیر نباشد و از طرف دیگر خسارتی که ممکن است از اجرای قرار تأمین خواسته به خوانده وارد شود، بگونه‌ی مطمئنی تضمین گردد و از محل خسـارت احتمـالی قابل جبران باشد.

میزان خسارت احتمالی در قرار تأمین خواسته:

تأمینی که از خواهان گرفته می‌شود طبق قانون حتماً باید بصورت وجه نقد باشد و میزان آن را دادگاه با توجه به میزان خواسته خواهان مشخص می‌نماید که معمولاً در مواردی که خواسته عین معین نمی‌باشد، بین 15% تا 20% تعیین می‌گردد اما تعیین تأمین به مبلغ بیشتر یا کمتر از مورد ذکر شده، مخالفتی با مقررات نداشته است و در عمل نیز مشاهده می‌شود.

مدت زمان لازم برای واریز خسـارت احتمالـی توسط خواهان:

وکیل تامین خواسته : میزان تأمین یا همان خسارت احتمالی توسط دادگاه مشخص میشود و معمولاً به خواهان طی ابلاغیه‌ای اعلام می‌گردد که ظرف مدت معین مثلاً 10روز از تاریخ اخطار دادگاه مبنی بر تودیع خسارت احتمالی، مبلغ تعیین شده را به صندوق دادگستری واریز نماید در غیر اینصورت تأمین خواسته رد می‌شود. هیچ یک از خواهان و خوانده نمی‌توانند در مورد تصمیم دادگاه درباره خسارت احتمالی از خواهان و همچنین میزان آن اعتراض کنند. خواهان چاره‌ای ندارد جز اینکه مبلغ خسارت احتمالی تعیین شده از سوی دادگاه را بپردازد و یا بطورکلی از گرفتن قرار تأمین خواسته و توقیف اموال خوانده صرفنظر کند.

تکلیف خسارت احتمالی در صورت عدم اجرای قرار تأمین خواسته:

علت آنکه برای صدور قرار تأمین خواسته و توقیف اموال، خواهان باید مبلغی را بعنوان خسـارت احتمـالی و تأمین به صندوق دادگستری واریز نماید، آن است که ممکن است از اجرای قرار تأمین خواسته و توقیف اموال، به خوانده خسارت وارد شود و به همین خاطر اگر خواهان خسارت احتمالی را واریز کند و قرار تأمین خواسته هم صادر شود اما به هر دلیلی اجراء نشود، چون مالی بازداشت نمی‌شود، خسارتی نیز قابل تصور نمی‌باشد. بنابراین پس از صدور قرار تأمین خواسته تا قبل از اجرای آن، خواهان می‌تواند از دادگاه درخواست کند تا قرار مذکور را لغو نماید و مبلغی که بابت خسـارت احـتمالی پرداخت گردیده است، به وی مسترد گردد اما اگر قرار اجرا شود، خواهان نمی‌تواند مبلغ خسارت احتمالی سپرده شده را پس بگیرد.

تکلیف خسـارت احـتمالی در حالت محکومیت خوانده یا بی‌حقی خواهان:

اگر خواهان پس از صدور قرار تأمین خواسته آن را اجراء کند و خوانده در دعوا به موجب حکم قطعی محکوم شود، خسارات ناشی از اجرای قرار تأمین خواسته از سوی خوانده قابل مطالبه نیست و به درخواست خواهان، وجه سپرده شده بابت تأمین خواسته به وی برگردانده می‌شود اما اگر قرار تأمین خواسته اجراء شود و خواهان در ماهیت دعوا به موجب حکم قطعی محکوم به بی ‌حقی شود و یا حقی برای او به اثبات نرسد و قرارهای نظیر رد دعوا، عدم استماع دعوا یا ابطال دادخواست علیه او صادر شود، خساراتی که از اجرای قرار تأمین خواسته به خوانده وارد شده است با ارائه دلایل به دادگاه صادرکننده قرار، از محل تأمینی که خواهان به صندوق دادگستری سپرده است، قابل جبران است.

تکلیف خسارت احتمالی در صورت عدم طرح دعوا در مدت مقرر:

درخواست تأمین خواسته می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست و طرح دعوای اصلی و یا هنگام تقدیم دادخواست و یا در جریان دادرسی تا قبل از صدور حکم قطعی مطرح گردد. اگر درخواست تأمین خواسته قبل از طرح دعوای اصلی صورت گیرد، طبق قانون خواهان مکلف است ظرف مدت 10روز از تاریخ صدور قرار تأمین خواسته، نسبت به اصل دعوا دادخواست بدهد و الا دادگاه به درخواست خوانده قرار تأمین را لغو می‌کند. در این حالت اگر قرار تأمین خواسته اجراء شده باشد، از آنجایی که دعوای اصلی مطرح نشده است و حقی برای خواهان به اثبات نرسیده است، باید خسارت وارد شده به خوانده، از محل خسارت احتمالی که توسط خواهان به صندوق دادگستری واریز شده است، جبران شود.

آیا در خصوص پرداخت خسـارت احتـمالی، خواهان میتواند به اعسار استناد کند؟

خیر؛ معسرین نمی‌توانند به اعسار خویش استناد کنند و خسـارت احتمـالی را نپردازند.

پوریا نادری – وکیل پابه یک دادگستری