از نظر قانونی و شرعی تشخیص زمین های ملی شده از اراضی عادی بسیار حائز اهمیت است. چرا که زمین های ملی به عنوان بخش مهمی از دارایی های عمومی و ثروت ملی محسوب می شوند. و در حاکمیت دولت قرار دارند. بنابراین دستگاه های متولی موظف هستند ساز و کاری در نظر بگیرند تا از تصاحب این اراضی توسط افراد سودجو جلوگیری نمایند.
از طرفی قانون حق مالکیت افراد را در دایره ی اراضی عادی به رسمیت می شناسد. علی رغم وجود مصوبات قانونی ، چالش های متعددی در زمینه ی تشخیص اراضی ملی شده از اراضی عادی و کشاورزی وجود دارد، در این نوشتار به بررسی رویه ی قانونی موجود در این زمینه پرداخته ایم و نگاهی به نحوه ی تشخیص و رسیدگی به آن خواهیم داشت. در ادامه با وکیل نادری همراه باشید.
اراضی ملی را بهتر بشناسیم
اراضی ملی به زمین هایی اطلاق می گردد که معمولا بیرون از مناطق شهری قرار گرفته اند و هیچ گونه دخل و تصرف انسانی در آن صورت نگرفته است, به عبارت دیگر شکل و فرم ابتدایی و طبیعی این اراضی حفظ شده و تحت تصرف منابع طبیعی و دولت قرار دارند.
در رابطه با اراضی ملی شده باید گفت هیچ شخصی اعم از حقیقی و یا حقوقی نمی تواند در رابطه با آن ادعای مالکیت و تصرف خود را مطرح کند.
در مقابل اراضی ملی اراضی عادی قرار دارند که اراضی کشاورزی هم جزئی از آن محسوب می گردد. اراضی عادی در مالکیت و تصرف افراد قرار دارند و احیا و دستکاری شده است, به نحوی که انواع سازه ها و تغییرات در آن دیده می شود. از نظر قانونی مالک اراضی عادی مشخص است و دارای سند مالکیت می باشد.
تشخیص اراضی ملی تنها توسط کمیسیون ماده 56 منابع طبیعی امکانپذیر است.
مستندات قانونی اراضی ملی از کجا شکل گرفت؟
قانون معیار تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی را سابقه ی احیای زمین مورد نظر دانسته است. بر اساس قانون ملی شدن جنگل ها و مراتع که در سال 1341 شکل گرفت، محدوده ی عرصه و اعیان جنگل ها ، مراتع ، بیشه ها و اراضی ملی ایران به صورتی دقیق مشخص شد.
در رابطه با زمین هایی که قبل از به تصویب رسیدن این قانون به تصرفات اشخاص درآمده اند باید گفت احیای زمین ملاک تشخیص امر خواهد بود. در غیر این صورت ادعای تصرف و مالکیت افراد مسموع نخواهد بود.
وکیل تغییر کاربری اراضی : بر اساس این قانون تمامی جنگل ها ،مراتع ، بیشه ها و به طور کلی اراضی ملی و دست نخورده ی سرتاسر کشور در مالکیت دولت و منابع طبیعی قرار دارد و با هرگونه تصرف و ساخت و ساز غیرقانونی در آن برخورد خواهد شد.
علاوه بر این اصل 45 قانون اساسی ، قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع مصوب سال 1346 ، قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخائر جنگلی کشور مصوب سال 1371 و ماده واحده تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع اجرای ماده 56 قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع مصوب 1367 به عنوان مستندات قانونی تشخیص اراضی ملی ایران شناخته می شوند.
برای تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی به ماده ی 56 قانون منابع طبیعی استناد می گردد. بر اساس قانون کمیسیونی برای رسیدگی به این امر تشکیل می گردد. تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی تنها توسط این هیئت امکانپذیر است.
رأی صادره توسط این کمیسیون قابل اعتراض می باشد و در صورتی که نتیجه ی نهایی حاصل نشد، ادامه ی پیگیری موضوع در مراجع قضایی استان امکانپذیر است.
12 معیار مهم برای تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی
احیای زمین اولین نشانه برای مطرح کردن این ادعاست که زمین مورد نظر از اراضی ملی نیست. با این حال معیارهای زیر برای تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی در نظر گرفته می شود. در صورتی که بتوان دلایل زیر را به اثبات رسانید به این معناست که زمین مورد نظر از زمره ی اراضی ملی خارج است و به عنوان اراضی عادی شناخته می شود.
- ثابت شود که در زمین مورد نظر کشاورزی و یا باغبانی صورت گرفته است.
- زمین در محدوده ی روستا و یا در مجاورت چاه آب ، قنات و یا رودخانه قرار دارد.
- زمین دارای شیب زیادی نیست. زیرا زمین های دارای شیب تند و زیاد برای کشاورزی مناسب نیستند و از این رو جزء اراضی ملی شده به حساب می آیند.
- هرگونه دستکاری و دخالت دست انسان و انجام فعالیت های ساخت و ساز در زمین مورد نظر مطرح گردد. وجود طویله ، خرمنگاه ، خانه باغ و … در زمین نشان دهنده ی تصرف آن می باشد.
- ثابت گردد که زمین مورد نظر قابل کشت است و امکان آبیاری آن وجود دارد.
- اگر زمین به صورت کرت بندی و تقسیم بندی شده باشد می تواند به عنوان دلیلی مبنی بر احیای آن شناخته شود.
- در صورتی که در زمین مورد نظر در طی سالیان متوالی درختان میوه وجود داشته باشد.
- وجود جوی های قدیمی و جدید در زمین.
- قرار گرفتن زمین در مسیر آب.
- اراضی مورد نظر فاقد پوشش گیاهی مرتعی باشد.
- مسیر رفت و برگشت قدیمی در زمین مشخص شده باشد.
- زمین مورد نظر در نقشه های هوایی به رنگ زرد ترسیم شده باشد. رنگ زرد نشان دهنده ی اراضی کشاورزی و زراعی می باشد.
انجام مشاوره حقوقی
قوانین متعددی وجود دارند که به شناخت و تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی کمک می کند. محدوده ی اراضی ملی کاملا محصور و مشخص شده است. و هرگونه تصرف ، ساخت و ساز و معامله ی آنها از نظر قانون جرم محسوب می گردد. همچنین برای صحت معاملات خود می توانید استعلام زمین مورد نظر را از طریق اداره ی منابع طبیعی منطقه انجام دهید.
افرادی که در رابطه با اراضی ملی ادعای مالکیت و تصرف دارند. می توانند دلایل و ادعاهای خود را در کمیسیون ماده ی 56 مطرح کنند. همچنین در صورتی که زمینی از طرف هیئت ماده 56 به عنوان اراضی ملی شناسایی شود. شخص متصرف می توان اسناد ، مدارک و دلایل خود را در این کمیسیون مطرح نماید.
اثبات معیار های تشخیض اراضی ملی از اراضی عادی با جنبه های حقوقی فراوانی همراه است. ضمن اینکه اعتراض به رأی کمیسیون ماده 56 مستلزم رعایت نکات قانونی بسیاری می باشد. و در این در تبحر و تجربه ی وکیل شماست تا بتواند تمام قد از حقوق شما دفاع کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره حقوقی در این زمینه می توانید با پوریا نادری وکیل پایه یک دادگستری در ارتباط باشید.
