4 تفاوت خلع ید و تخلیه ید

خلع ید و تخلیه ید چه فرقی با هم دارند ؟ تصور کنید شخصی بدون اذن و اجازه ی شما زمین کشاورزی شما را تصرف کرده است. یا علی رغم سررسید موعد قرارداد اجاره، مستاجر شما حاضر به تخلیه و تحویل ملک شما نیست. در چنین مواردی طرح دعاوی خلع ید و تخلیه ید مطرح می شود. اما بسیار مهم است که بدانیم برای طرح دعوا و آغاز فرایند رسیدگی قانونی ، کدام یک را انتخاب کنیم.

این دو مفهوم حقوقی در ظاهر شباهت های زیادی دارند ولی در ماهیت دارای تفاوت های زیادی هستند. به نظر شما دعوای خلع ید با تخلیه ید چه تفاوت هایی دارد؟ در این نوشتار به تعاریف و تفاوت های ماهوی دعاوی خلع ید و تخلیه ید خواهیم پرداخت. در ادامه با ما همراه باشید.

آشنایی با دعوای خلع ید

دعاوی خلع ید مختص مال غیرمنقول شناخته می شود. از نظر قانونی مال منقول به هر مالی گفته می شود که نقل و انتقال آن امکانپذیر نیست و مستلزم خرابی و یا از بین رفتن آن مال باشد. مانند ملک و زمین . در مقابل مال منقول امکان جابجایی و نقل و انتقال دارد. طلا، پول و جواهرات جزء اموال منقول شناخته می شوند.

خلع ید به این معناست که مالک مال منقول بر علیه متصرف غیرقانونی مال خود اقامه ی دعوی کرده و خواستار این است که قانون به تصرف غیرقانونی متصرف پایان داده و مال غیرمنقول تصرف شده را به او بازگرداند. این مساله شباهت زیادی با رفع تصرف عدوانی دارد. اما باید در نظر داشت که طرح دعوای خلع ید صرفا از سوی مالک و با ارائه ی سند مالکیت امکانپذیر است . اما برای طرح دعوای رفع تصرف عدوانی قانون از مالک قدیمی حمایت کرده و نیازی به ارائه ی سند مالکیت نیست. بلکه اثبات سابقه ی تصرف بر ملک کفایت می کند.

در صورتی که فردی به صورت امانی و قانونی بر ملک شخص دیگری تصرف داشته باشد ، نمی توان خواستار خلع ید شد.

آشنایی با دعوای تخلیه ید

تخلیه ید در شرایطی مطرح می گردد که فردی مال غیرمنقول خود را به وسیله ی قرارداد و مجوز در اختیار فرد دیگری قرار می دهد و سپس به هر دلیلی خواهان بازگرداندن ملک خود است. انصراف یا اتمام مدت زمان قرارداد اجاره می تواند از دلایل طرح دعوای تخلیه ید به حساب بیاید.

برای مثال می توان از طرح دعوای موجر علیه مستاجر نام برد که تحت عنوان قانونی تخلیه ید شناخته می شود. همچنین در مواردی که مالک ملک به فرد دیگری اجازه می دهد برای مدتی از ملک او استفاده کند، اما بنا به دلایلی از این کار انصراف داده و خواهان بازپس گیری ملک خود می باشد. برای تمامی این موارد می توان دعوای تخلیه ید مطرح نمود.

دعوای تخلیه ید هم برای اموال منقول و هم برای اموال غیرمنقول قابل طرح است.

تفاوت دعوای خلع ید و تخلیه ید

دعاوی خلع ید و تخلیه ید دارای تفاوت های ماهوی زیادی هستند و نباید به جای یکدیگر مطرح شوند. در این صورت باعث مخدوش شدن پرونده می گردد و روند دادرسی را دچار مشکل می کند. در چنین مواردی ممکن است حکم عدم استماع دعوا از سوی دادگاه صادر شده و رد دعوا اعلام گردد.

برای شناخت تفاوت های کلیدی دعاوی خلع ید از تخلیه ید می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. خلع ید مختص مواردیست که تصرف ملک بدون اذن و اجازه ی مالک صورت می پذیرد. در صورتی که در دعوای تخلیه ید قرارداد و و اذن و اجازه ی مالک وجود دارد .
2. دعوای خلع ید مختص مال غیرمنقول شناخته می شود. اما دعوای تخلیه ید هم برای اموال منقول و هم برای اموال غیرمنقول قابلیت مطرح شدن دارد.
3. برای دعاوی تخلیه ید وجود قرارداد ضروریست. در حالی که برای دعاوی خلع ید نیازی به وجود قرارداد نیست و صرف تصرف برای شروع دادرسی کافی می باشد.
4. دعوای تخلیه ید به محض انحلال و انقضای مدت زمان قرارداد از سوی مالک قابل طرح است. در صورتی که در دعاوی خلع ید هر ذینفعی در هر زمانی می تواند خواستار آن گردد.

خلع ید برای مالکیت مشاع چگونه تعریف می شود

مالکیت مشاع به این معناست که دو یا چند نفر در جزء به جزء مالی شریک بوده و به عنوان مالک آن شناخته می شوند. یکی از قوانین مالکیت مشاع این مساله است که برای هرگونه تصرف در مال مشاع نیاز به اذن و اجازه ی سایر شرکا وجود دارد. در غیر این صورت تصرف غیرقانونی شناخته می شود و شریک یا سایر شرکا می توانند تقاضای خلع ید را مطرح کنند.

اما باید به این نکته توجه داشت که در دعوای خلع ید، محکوم له ( شخصی که حکم به نفع او صادر می شود) زمانی می تواند تقاضای تحویل ملک را مطرح نماید که از طرف تمامی شرکا اذن و اجازه داشته باشد. به عبارت دیگر برای بازگرداندن مالی که از آن خلع ید صورت گرفته، به اذن تمامی شرکا نیاز می باشد.

انجام مشاوره حقوقی تخصصی

دعاوی خلع ید و تخلیه ید در ظاهر دارای شباهت های زیادی هستند . به طوری که گاه تشخیص آنها از یکدیگر مشکل به نظر می رسد. علاوه بر این در صورتی که این دو دعوا به جای یکدیگر مطرح شوند به روند دادرسی پرونده خلل وارد کرده و ممکن است با رد دعوا مواجه شوید.

در باب هزینه های دادرسی باید بگوییم در نظر داشته باشید که دعوای خلع ید از جمله دعاوی اموال غیرمنقول و عنوان دعاوی مالی شناخته می شود.برای تعیین هزینه های دادرسی چنین پرونده هایی با توجه به ارزش معاملاتی ملک به نرخ روز به عنوان مبنا و اساس شناخته می شود. در حالی که دعاوی تخلیه ید جزء دعاوی غیرمالی به حساب می آیند. با این حساب هزینه ی دادرسی در دعاوی تخلیه ید به مراتب کمتر است.

با قرار عدم استماع و رد دعوا هزینه های دادرسی شما به طور کلی زایل می گردد. ضمن اینکه روند دادرسی شما طولانی تر می گردد و کند تر پیش می رود. بنابراین بهتر است اولین قدم خود را با همراهی یک وکیل آگاه و باتجربه شروع کنید.

برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره حقوقی در این زمینه می توانید با پوریا نادری وکیل پایه یک دادگستری در ارتباط باشید.