دعاوی مربوط به چک – بخش دوم

در ادامه بحث دعاوی مربوط به چک همراه ما باشید …

اقدام از طریق دوایر اجرای ثبت :

چک‌های صادره بر عهده بانکها در حکم سند لازم‌الاجرا می‌باشد. و دارنده چک می‌تواند در صورت عدم پرداخت چک از طریق دوایر اجرای ثبت درخواست صدور اجرائیه علیه صادرکننده و صاحب حساب را نماید. برای صدور اجرائیه دارنده چک باید عین چک و گواهی عدم پرداخت چک را به اجرای ثبت اسناد محل تسلیم نماید. اجرای ثبت در صورتی دستور اجرا صادر می‌نماید که مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک، از طرف بانک گواهی شده باشد.

پس از تحویل کپی مصدق مدارک مذکور به همراه تقاضانامه تکمیل شده صدور اجرائیه چک و پرداخت هزینه اجرا به صندوق ثبت، رسید. درخواست صدور اجرائیه از مسئولین اجرا دریافت و پس از صدور اجرائیه، متصدی ابلاغ اجرائیه را برابر قانون به بدهکار ابلاغ و اگر ظرف مهلت مقرر قانونی، بدهکار اقدامی جهت پرداخت وجه ننماید. تقاضاکننده اجرائیه برای وصول طلب خود حسب قانون با تقدیم درخواست و معرفی اموال بدهکار، از رئیس دایره اجرای ثبت، تقاضای توقیف اموال بدهکار اعم از منقول یا غیرمنقول را خواهد نمود.

مراجعه به محاکم قضائی حقوقی صالح و درخواست صدور اجرائیه:

دعوای مطالبه وجه تا سقف ۲۰ میلیون تومان در صلاحیت شوراهای حل اختلاف و مازاد بر آن در صلاحیت محاکم دادگستری می‌باشد. که ثبت و ارسال دادخواست به هر دو مرجع از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی صورت می‌گیرد. هزینه دادرسی به محض اقامه دعاوی مربوط به چک برای تشکیل دادگاه‌ بدوی از فرد سه و نیم درصد مبلغ چک است.

به شرح ماده ۲۳ اصلاحی ۱۳۹۷ دارنده چک می‌تواند با ارائه گواهینامه عدم پرداخت چک، از دادگاه صالح صدور اجرائیه نسبت به کسری مبلغ چک حق‌الوکاله وکیل چک ، طبق تعرفه قانونی را درخواست کند.

دادگاه مکلف است در صورت وجود شرایط زیر حسب مورد علیه صاحب حساب، صادرکننده یا هردو اجرائیه صادر کند:

• در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد.
• در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است.
• گواهینامه عدم پرداخت چک به دلیل دستور عدم پرداخت صادر نشده باشد.

ادعای مفقود شدن چک

صادرکننده مکلف است ظرف مدت ده روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه، بدهی خود را بپردازد یا با موافقت دارنده چک، ترتیبی برای پرداخت آن بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای حکم را میسر کند. در غیر اینصورت اجرای احکام دادگستری، اجرائیه را به مورد اجرا گذاشته و نسبت به استیفای مبلغ چک اقدام می‌کند.

اگر صادرکننده یا قائم مقام قانونی او دعاوی مانند مشروط یا بابت تضمین بودن چک یا تحصیل چک از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا دیگر جرائم در مراجع قضایی اقامه کند. مانع از جریان عملیات اجرایی نخواهد شد. مگر در مواردی که مرجع قضایی ظن قوی پیدا کند یا از اجرای سند مذکور ضرر جبران‌ناپذیر وارد گردد. که در اینصورت با أخذ تأمین مناسب، قرار توقف عملیات اجرایی صادر می‌نماید. در صورتی که دلیل ارائه شده مستند به سند رسمی باشد. یا اینکه صادرکننده یا قائم مقام قانونی مدعی مفقود شدن چک بوده و مرجع قضایی دلایل ارائه شده را قابل قبول بداند توقف عملیات اجرایی بدون أخذ تأمین صادر خواهد شد. به دعاوی چک برگشتی خارج از نوبت رسیدگی خواهد شد.

ضمانت اجرای قانونی و عواقب صدور گواهی عدم پرداخت چک برای صادرکننده چک بلامحل:

در اصلاحات سال ۱۳۹۷ چکها دارای تاریخ اعتبار و سقف اعتبار شده و صادرکننده چک بلامحل بعد از صدور گواهی عدم پرداخت، از پاره‌ای از حقوق محروم می‌شود.

مطابق با ماده ۵ مکرر الحاقی به قانون صدور چک سال ۱۳۹۷ بعد از ثبت غیرقابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، این سامانه مراتب را بصورت برخط به تمام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری اطلاع می‌دهد.

پس از گذشت ۲۴ ساعت تمام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری حسب مورد مکلف‌اند تا هنگام رفع سوء اثر از چک، چهار اقدام شامل:

1. عدم افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید.
2. مسدود کردن وجوه تمام حسابها و کارت‌های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادرکننده که تحت هر عنوان نزد بانک یا مؤسسه اعتباری دارد به میزان کسری مبلغ چک به ترتیب اعلامی از سوی بانک مرکزی.
3. عدم پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت‌نامه‌های ارزی یا ریالی.
4. عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی.

چگونه میتوان از چک رفع سوء اثر کرد؟

اولین راه تأمین مبلغ چک برگشتی است. دومین راه ارائه لاشه چک به بانک است. سومین راه ارائه حکم دادگاه مبنی بر رفع سوء اثر چک است و آخرین راه سه سال از تاریخ برگشت چک گذشته و دارنده چک شکایتی نکرده باشد.