نفقه اقارب و شرایط پرداخت آن

نفقه اقارب در قانون مدنی تعریف نشده است و فقط ماده 1204 قانون مدنی مصادیقی از آن را بعنوان مثال ذکر کرده است.

ماده 1204 قانون مدنی:

«نفقه اقارب عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث‌البیت به قدر رفع حاجت با در نظرگرفتن درجه استطاعت منفق».

فهرست محتوا

Toggle

از ماده مذکور استنباط می‌شود که کیفیت نفقه با توجه به استطاعت مالی انفاق‌کننده مشخص می‌شود لذا اگر انفاق‌کننده وضع مالی خوبی داشته باشد بایستی نفقه اقارب را متناسب با وضعیت مالی خود پرداخت کند. اقارب یعنی بستگان نسبی در خط عمودی که عبارتند از پدر و مادر و فرزندان تا آخر. در ادامه با توضیحات وکیل نفقه همراه باشید…

شرایط پرداخت نفقه اقارب

باید بین اقارب(بستگان) رابطه نسبی باشد لذا شامل خویشاوندان رضاعی و نسبی نمی‌شود. بستگان نسبی باید در خط عمودی باشند مثل پدر و مادر و فرزند و نوه. بنابراین بستگان نسبی در خط افقی مثل خواهر، برادر، عمو و عمه مشمول الزام به پرداخت نفقه نمی‌شود.

ماده 1196 قانون مدنی:

«در روابط بین اقارب فقط اقارب نسبی در خط عمودی اعم از صعودی و یا نزولی ملزم به انفاق یکدیگرند».

استطاعت مالی در پرداخت نفقه:

کسی که ملزم به پرداخت نفقه می‌شود بایستی استطاعت مالی داشته باشد.

ماده 1198 قانون مدنی:

«کسی ملزم به انفاق است که متمکن از دادن نفقه باشد یعنی بتواند نفقه بدهد بدون اینکه از این حیث در وضع معیشت خود دچار مضیقه گردد. برای تشخیص تمکن باید کلیه تعهدات و وضع زندگانی شخصی او در جامعه در نظر گرفته شود».

همچنین کسی از اقارب مستحق نفقه است که نیازمند مالی باشد و به تعبیر قانون ندار باشد.

ماده 1197 قانون مدنی:

«کسی مستحق نفقه است که ندار بوده و نتواند به وسیله اشتغال شغلی، وسایل معیشت خود را فراهم سازد».

نفقه فرزند:

نفقه فرزند برعهده پدر است. در صورت استطاعت نداشتن پدر، نوبت به جدپدری می‌رسد و در صورت عدم استطاعت او، نوبت به مادر فرزند می‌رسد.

ماده 1199 قانون مدنی:

«نفقه اولاد برعهده پدر است. پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق، بعهده اجداد پدری است با رعایت الاقرب فالاقرب. در صورت نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آنها، نفقه برعهده مادر است. هرگاه مادر هم زنده و یا قادر به انفاق نباشد با رعایت الاقرب فالاقرب، بعهده اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب‌النفقه است و اگر چند نفر از اجداد و جدات مزبور از حیث درجه اقربیت مساوی باشند نفقه را باید به حصه متساوی تأدیه کنند».

ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه اقارب:

ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت نفقه اقارب در قانون حمایت از خانواده مصوب 1391 بیان شده است.

ماده 53 قانون حمایت خانواده:

«هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب‌النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در صورت گذشت وی از شکایت در هر زمان، تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می‌شود».

ضمانت اجرای حقوقی:

مطالبه نفقه از سوی افراد واجب‌النفقه، در صورت محکومیت عدم پرداخت، میتوان اموال او را توقیف و یا او را بر طبق شرایط قانون محکومیت‌های مالی جلب کرد.

در صورت ازدیاد افراد واجب‌النفقه، چگونه نفقه پرداخت میشود؟

اگر افراد واجب‌النفقه زیاد باشد و انفاق‌کننده استطاعت مالی داشته باشد می‌بایستی نفقه آنها را بر طبق شرایط مذکور پرداخت کند. در غیر اینصورت اولویت با پرداخت نفقه زوجه است.

آیا نفقه گذشته اقارب قابل مطالبه است؟

مطالبه نفقه گذشته اقارب وجاهت قانونی ندارد و فقط زوجه می‌تواند نفقه معوقه گذشته را مطالبه کند.

دختر شاغل می‌تواند نفقه دریافت کند؟

به دختر مادام که ازدواج نکرده است و به پسر تا 18سال نفقه تعلق می‌گیرد و تعهد پرداخت نفقه بعهده پدر یا جدپدری وی می‌باشد.