مطالبه وجه چک شرایط و نکات مهم

در خصوص مشاوره حقوقی مطالبه وجه چک در ابتدا تعریف قانونی چک بیان می گردد ، مطابق قانون صدور چک و قانون تجارت چک برگه ای است که در جهت معاملات و امور بازرگانی به دارنده اجازه برداشت آن را از حساب جاری بانک صادر کننده می‌دهد.

مشاوره حقوقی مطالبه وجه چک

در متن چک ، محل پرداخت ، مبلغ تعهد ، تاریخ سررسید و به حواله کرد درج میگردد. چک به محض حصول سررسید قابل وصول در بانک محال علیه می باشد. با توجه به قانون صدور چک برخی از مواد قانون تجارت دستخوش تخصیص و تغییر شده است که بیان این موارد به علت متروک بودن و غیر کاربردی بودن آن مفید واقع نخواهد شد. لیکن مواردی مختصر که حائز اهمیت است به شرح ذیل توسط وکیل چک بیان می‌شود .

نقل و انتقال چک

چک ممکن است به حواله کرد شخصی معین و یا در وجه حامل صادر شود. مطابق قانون تجارت اسناد تجاری از جمله چک برخلاف رسید عادی به راحتی قابلیت نقل و انتقال با ظهر نویسی و یا حتی نقل و انتقال بدون نظر نویسی را دارد. و علت این امر آن است که رسید بدهی صرفاً فیمابین طلبکار و مدیون قابلیت استناد داشته. و اشخاص ثالث نمی‌توانند نسبت به آن ادعای و یا مطالبه وجه نمایند .

تامین خواسته در چک

یکی از ویژگی های دادخواست مطالبه وجه چک این است که دارنده چک می تواند مطابق قانون قبل از رسیدگی ماهیتی نسبت به موضوع وجه چک از دادگاه درخواست تامین خواسته نماید. بدین معنی که قبل از صدور رای ، اموال صادرکننده چک و یا ضامن آن را توقیف نماید . توقیف اموال برابر قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی صورت می پذیرد .

اما نکته ای که در تامین خواسته می بایست مدنظر قرار گیرد آن است که دارنده چک می بایست ظرف ۱۵ روز نسبت به وصول چک اقدام نماید و به بانک صادر کننده چک مراجعه کرده و در صورت عدم موجودی گواهی عدم پرداخت دریافت نمایند. و ظرف یک سال نسبت به مطالبه وجه آن از طریق دادگاه اقدام نماید که در اینصورت استفاده از امتیاز تامین خواسته مجاز خواهد بود .

مسئولیت تضامنی در پرداخت وجه چک

از ویژگیهای اساسی اسناد تجاری می توان به قابلیت ایجاد مسئولیت پرداداخت وجه چک برای اشخاص متعدد اشاره نمود مطابق قانون تجارت و قانون صدور چک مسئولیت تضامنی به چند طریق برای اشخاص ثالث به غیر از صادر کننده ایجاد میشود.

نخست

ظهرنویسی اسناد تجاری و انتقال آن که در این خصوص قانون تجارت مهلت ۱۵ روزه ای از تاریخ سررسید چک برای اخذ گواهی عدم پرداخت و مهلت یکساله را برای طرح شکایت نسبت به ظهرنویس (منتقل کننده) در نظر گرفته است. لازم به ذکر است انتقال چک می بایست با امضای پشت برگه چک صورت میگیرد .

دوم

مورد دیگری درخصوص ایجاد مسئولیت تضامنی با صادر کننده چک امضای پشت برگه چک به عنوان ضمانت پرداخت وجه آن می باشد. در این مورد نیز شخص ثالث متعهد می شود در صورت عدم پرداخت در تاریخ سررسید ، وجه چک را به دارنده چک پرداخت نماید. لازم به ذکر است ضمانت از چک محدودیت زمانی نداشته مگر مدت ۵ ساله ای که قانون تجارت برای طرح دادخواست در خصوص اسناد تجاری در نظر گرفته است .

سوم

مورد دیگر در ایجاد مسئولیت تضامنی در خصوص چک میتوان به مسئولیت مدیر عامل و شخص حقوقی شرکت در زمان صدور چک اشاره نمود. در این خصوص نیز اگر مدیرعامل با اختیارات قانونی چکی را که متعلق به شرکت است را صادر نماید به صورت تضامنی با شرکت مسئول پرداخت وجه آن خواهد بود. ولو آنکه مدت مدیریت مدیر عامل در شرکت پایان یافته باشد. و دیگر در شرکت فاقد سمت باشد در این فرض نیز قانون صدور چک مدیرعامل را به علت نمایندگی قانونی مسئول پرداخت وجه چک میداند .

مصون بودن صادرکننده چک بلامحل از تعقیب کیفری :

صادر کننده چک بلامحل می‌تواند برای اینکه از تعقیب کیفری در امان باشد. قبل از تاریخ تقدیم دادخواست شکایت کیفری توسط دارنده ، به بانک محال علیه رجوع کند و به میزان مبلغ چک یا به ميزان کسری چک را در حساب خود نزد بانک محال علیه گذاشته. و بانک به اندازه مبلغ چک مبالغ تودیه شده را مسدود، تا هر وقت دارنده چک مراجعه کرد به او پرداخت نمایند. و یا اینکه به شخص دارنده چک مراجعه نموده و مبلغ چک را بلافاصله به او پرداخت کرده یا با رضایت دارنده مقدمات پرداخت مبلغ چک را محیا سازد . در این حالات صادرکننده چک بلامحل از تعقیب کیفری مصون خواهد بود

روند رسیدگی

مشاوره حقوقی روند رسیدگی قضایی درخصوص دادخواست مطالبه وجه چک با توضیح مختصری بدین شرح آغاز می شود که مطالبه مبلغ چک تا ۲۰ میلیون تومان در صلاحیت شورای حل اختلاف بوده و دادخواست از طریق دفاتر خدمات قضایی به شورای حل اختلاف محل اقامت خوانده و یا محل بانک صادر کننده گواهی عدم پرداخت و یا شورای حل اختلاف محدوده قضایی بانکی که صادر کننده آن در آن دارای حساب می باشد .

البته مرجع صالح به رسیدگی در خصوص چکهای با مبالغ بالاتر از ۲۰ میلیون تومان در دادگاه عمومی و حقوقی بوده و بعد از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی با توجه به ۳ مرجع عنوان شده صالح به رسیدگی ( محل اقامت خوانده ، محل صدور گواهی عدم پرداخت ، محل بانک صادر کننده چک ) پرونده به ارجاع خواهد شد .

هزینه دادرسی مطالبه وجه چک

لازم به ذکر است هزینه دادرسی در شورای حل اختلاف دو و نیم درصد مبلغ خواسته و در دادگاه عمومی و حقوقی تا سقف ۲۰ میلیون تومان معادل دو و نیم درصد و مازاد آن برابر با سه و نیم درصد محاسبه و پرداخت خواهد شد. البته این موضوع مطابق قانون وصول برخی مطالبات دولت مصوب ۱۳۹۶ می باشد .

فواید تامین خواسته در مطالبه وجه چک

با توجه به این امر که وصول مطالبات نیازمند توقیف اموال می باشد. بهتر آن است ضمن ثبت دادخواست مطالبه وجه چک ، تامین خواسته اموال نیز جزء موارد خواسته درج گردد . در این صورت قبل از صدور حکم قطعی خواهان می‌توانند استعلامات مربوط به اداره ثبت اسناد و املاک ، بانک ها و ارگانهای ذیربط را اخذ نموده. و در صورت وجود دارایی اموال محکوم علیه نسبت به توقیف آن اقدام نماید .

بدیهی است در صورت عدم وجود دارایی دستور جلب محکوم علیه در مرحله اجرا با توجه به اخذ استعلامات مربوطه بسیار ساده و به سرعت انجام خواهد شد. چرا که مطابق قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی جلب محکوم علیه صرفاً بعد از تحقیق از اموال وی و عدم شناسایی آن ممکن خواهد بود. فلذا مشخص است تامین خواسته در جهت تضمین وصول مطالبات و یا سرعت در اخذ دستور جلب محکوم علیه بعد از قطعیت و محکومیت صادر کننده چک موثر می باشد .

خسارات تاخیر در پرداخت وجه چک

در مشاوره حقوقی مطالبه وجه چک باید به این نکته اشاره کرد. که خواهان می بایست ضمن ثبت دادخواست نسبت به مطالبه خسارات تأخیر تأدیه و خسارت ناشی از دادرسی نیز اقدام نماید. چرا که مطابق قانون ، خسارت تاخیر تادیه به عبارتی خسارت‌های ناشی از تاخیر در پرداخت وجه چک از تاریخ سررسید چک محاسبه می شود. لازم به ذکر است این ویژگی نیز از موارد منحصر به فرد چک می باشد. چراکه الباقی اسناد تجاری و مطالبات مالی از تاریخ مطالبه و استنکاف از پرداخت آن توسط مدیون مشمول پرداخت خسارت تاخیر خواهد بود .

مدارک مورد نیاز

مدارک مورد نیاز جهت ثبت دادخواست مطالبه وجه چک عبارتند از اصل چک به همراه گواهی عدم پرداخت و مدارک شناسایی معتبر به همراه ثبت نام در سامانه ابلاغ الکترونیکی ثنا لازم به ذکر است در صورت مراجعه به وکیل دادگستری و اعطای وکالت به ایشان مبالغ حق الوکاله به همراه هزینه دادرسی از محکوم علیه قابل مطالبه خواهد بود. فلذا پیشنهاد می شود دارندگان چک در جهت تسریع در احقاق حق و وصول مطالبات از حمایت قضایی وکیل دادگستری استفاده نمایند چرا که سرعت اقدام در دعاوی مطالبه وجه چک و توقیف اموال در تامین خواسته از موارد بسیار پر اهمیت در وصول مطالبات می باشد .

نقل و انتقال چک صیادی

وکیل چک صیادی : در سال های اخیر سامانه صیاد در بانک‌ها راه اندازی شده است. که روند صدور ، میزان مبلغ قابل درج در چک ، نحوه نقل و انتقال چک و … را در چهارچوب مشخص قرار داده است ، در این سامانه صادرکننده جهت صدور چک حتما باید مشخصات دقیق دارنده را به همراه مبلغ چک با در نظر گرفتن سقف اعتبار مجاز خود و تاریخ پرداخت آن را در سامانه ثبت کند. و همچنین انتقال چک دیگر با ظهر نویسی پشت چک ناممکن بوده. و حتما باید هویت شخص جدید در سامانه صیاد بعنوان انتقال گیرنده ثبت شود تا او دارنده محسوب گردد .

چند ماه پس از ثبت دادخواست مطالبه وجه چک ، جلسه دادرسی آن تشکیل می‌شود؟

پس از ثبت دادخواست معمولاً بین یک ماه تا چهار ماه طول می‌کشد تا جلسه دادرسی تشکیل شود . این مدت زمان به شلوغی دادگاه و همچنین پیگیری وکیل منتخب شما بستگی دارد .

میزان حق الوکاله پرونده‌های مربوط به چک چقدر می‌باشد؟

حق الوکاله دعاوی مربوط به چک عموماً به صورت درصدی مشخص از مبلغ چک معین می‌گردد ، و با توجه به شرایط خاص هر پرونده و نحوه توافق طرفین متفاوت می‌باشد . اصولاً ۵ تا ۱۵ درصد از مبلغ چک به عنوان حق الوکاله تعیین می‌شود . شما می‌توانید از طریق شماره تلفن ۰۹۱۲۴۲۳۰۹۵۲ با وکیل نادری تماس گرفته تا از میزان دقیق حق الوکاله پرونده خود و همچنین دیگر هزینه‌های لازم اطلاعات دقیق را کسب کنید .

آیا امکان گرفتن خسارات دادرسی و همچنین خسارات تاخیر تادیه از صادر کننده وجود دارد ؟

بله شما با رعایت مقررات قانونی مربوطه این امکان را خواهید داشت که خسارات دادرسی ، خسارت تاخیر تادیه و حق الوکاله پرداختی خود را از صادر کننده دریافت کنید .

نمونه رأی درخصوص مطالبه وجه چک :

____________________________________________________________________________

دادنامه

پرونده کلاسه 90225 شعبه 229 دادگاه عمومي حقوقي مجتمع قضایی شهید مطهري تهران

تصمیم نهایی شماره 9600959

خواهان: آقای جمشید …… با وکالت آقای پوریا نادري ..

 خوانده: آقای مهدي ……

خواسته ها: 1. مطـالبه وجه چك 2. مطالبه خسارت دادرسي 3. مطالـبه خسارت تاخیر تادیه

رای دادگاه

درخصوص دادخواست جمشید ….. با وکالت پوریا نادری …..به طرفیت مهدی …. به خواسته مطالبه وجه چک به شماره های 4- 8073 عهده بانک انصار به مبلغ 525 میلیون ریال با احتساب خسارات دادرسی وتاخیر تادیه دادگاه با عنایت به محتویات پرونده وامعان نظر در اوراق آن فارغ از اینکه خوانده در مقام دفاع به مفقودی چکها استناد جسته اند. وادله مكفيه ای دراین خصوص ارائه ننموده وقرينه ای به صحت اظهارات وی یافت نگردید.

لیكن از آن جهت که خواهان عنوان می دارند چک های موصوف از بابت معامله فروش خودرو. (یک دستگاه مینی بوس ویک دستگاه اتوبوس ) از فردی بنام فرشید پاشازاده دریافت نموده اند. و به لحاظ عدم وصول چكها معامله خویش را فسخ نموده اند. وآراء مربوط را تقدیم نموده اند نامبرده را مستحق دریافت چک ها نمی داند. چرا که با وجود فسخ قرار داد ورد مالكيت مبیع به بایع موجبی برای دریافت الباقي ثمن باقی نمی ماند.

تذكرا اینکه اصل تجریدی بودن اسناد تجاری در محلی اجرا می گردد. که صادر کننده چک بخواهد به قرار منشاء اسناد جسته و برای برائت ذمه خویش از آن بهره جوید. نه آنکه خود دارنده چک با اشاره به قرار داد به نوعی به عدم استحقاق خویش اذعان نمایند لذا توجها به ماده 10و 219 قانون مدنی از حیث الزام آور بودن شروط ضمن عقود ماده 249 همان قانون حکم به بی حقی خواهان صادر واعلام می نماید. رای صادره ظرف 20 روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر استان تهران می باشد.

________________________________________________________________________

جهت دانلود فایل مربوط به  این رای اینجا کلیک کنید.