تعهدات وکیل در برابر موکل + 5 نکته مهم و کلیدی

وکیل در برابر موکل خود چه تعهداتی دارد ؟ وکالت از نظر لغوی به معنای تفویض و واگذار کردن است. از نظر حقوقی وکالت نوعی عقد است که به دنبال آن یکی از طرفین عقد، طرف دیگر را برای انجام کاری مشخص نایب و نماینده ی خود قرار می دهد. شخصی که وکالت را اعطا کرده، موکل و شخصی که وکالت را می پذیرد، وکیل نامیده می شود. با انعقاد عقد وکالت بین وکیل و موکل نوعی رابطه ی حقوقی شکل می گیرد و تعهدات وکیل و موکل مطرح می شود.

در این مقاله تعهدات وکیل را از نظر قانونی بررسی خواهیم کرد و حدود وظایف و اختیارات وکیل در عقد وکالت را شرح خواهیم داد. در ادامه با وکیل نادری همراه باشید.

تعهدات وکیل به چه معناست؟

تعهد از نظر لغوی به معنای سرانجام کار کسی را بر عهده گرفتن یا ضامن انجام کار شخص دیگری شدن است. در عقد وکالت وکیل متعهد می شود کاری که از طرف موکل به او واگذار شده را تا آخرین مرحله انجام داده و به سرانجام برساند.

البته علاوه بر این پذیرفتن و قبول کردن کاری هم می تواند در زمره ی معانی تعهد به حساب بیاید. از دیدگاه علم حقوق ما سیطره ی گسترده ای از تعهدات عام و خاص را بر عهده داریم. بخش تعهدات عام ما بیشتر به مواردی باز می گردد که قانون ، اخلاق و وجدان حکم می کند. اما در رابطه با تعهدات خاص قانون صریحا به آن اشاره داشته و همه ی ما ملزم به انجام آن هستیم.

تعهدات وکیل در زمره ی تعهدات خاص قرار می گیرد و قانون این تعهدات را کاملا مشخص کرده است. همچنین در صورتی که وکیل از تعهدات و وظایف خود عدول کند، امکان پیگیری های قانونی از سوی موکل وجود دارد.

از طرفی به دنبال عقد وکالت نوعی تفویض اختیار نیز صورت می گیرد. پس موکل حیطه ی تمامی اختیارات و تعهدات وکیل را از قبل مشخص کرده و برای او دایره ی مشخصی از وظایف و تعهدات را در نظر می گیرد.

در نظام حقوقی ایران علاوه بر تعهداتی که مستقیما به وکیل تفویض می گردد پاره ای تعهدات ضمن عقد نیز وجود دارد که به دنبال عقد وکالت برای وکیل به وجود می آید.از مهم ترین تعهداتی که وکیل در دوران عقد وکالت ملزم به رعایت آنهاست می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تعهدات به انجام موضوع وکالت

این تعهد مهم ترین بخش از تعهدات وکیل را تشکیل می دهد. قانون تاکید زیادی روی این مساله دارد که وکیل موظف است در تمام طول دوران وکالت خود به تعهدات و وظایف قانونی متقابلی که در برابر موکل دارد پایبند بوده و در حدود قانون ملزم به رعایت و انجام تمامی آنهاست.

انجام مورد وکالت اولین و مهم ترین بخش از تعهدات وکیل را تشکیل می دهد. با توجه به این که نوع وکالت مطلق یا مقید باشد، دایره ی تعهدات وکیل متفاوت است. در وکالت مطلق وکیل تام الاختیار خواهد بود که از طرف موکل به انجام تمامی امور محوله بپردازد. اما در وکالت مقید مورد وکالت کاملا مشخص است و حیطه ی وظایف وکیل محدودتر می باشد.

بر اساس ماده ی 671 قانون مدنی وکالت در هر امری مستلزم وکالت وکالت در لوازم و مقدمات آن نیز می باشد. مگر در صورتی که به عدم وکالت تصریح گردد. پس علاوه بر مورد اصلی وکالت باید تمامی مقدمات و لوازم و اسباب لازم برای مورد وکالت را نیز در زمره ی اختیارات وکیل به حساب آورد.

وکالت می تواند از نوع وکالت قضایی و یا وکالت غیرقضایی باشد. در وکالت قضایی اعطای وکالت جهت امور مربوط به دادگستری مد نظر است که فقط مختص وکلای پایه یک دادگستری می باشد. در چنین شرایطی کلیه ی مواردی که به عنوان تعهدات وکیل بیان کردیم بر عهده ی وکیل قرار دارد.

اما در وکالت غیرقضایی صرفا امور کاری و اداری به شخصی دیگر محول می شود که در این صورت وکیل را می توان از میان افراد عادی برگزید. بنابراین تعهدات وکیل دادگستری در اینجا مطرح نیست. اما رعایت پاره ای تعهدات الزامی خواهد بود

تعهدات وکیل به حفظ اسرار زندگی موکل

حفظ اسرار موکل یکی از اصول حرفه ای شغل وکالت است.  ماده ی 30 قانون وکالت بیان می کند: وکیل باید اسراری که به واسطه وکالت از طرف موکل مطلع شده و همچنین اسرار مربوط به حیثیت و شرافت و اعتبار موکل را حفظ نماید. از طرفی قانون برای عدم رعایت این مساله ضمانت اجرایی در نظر گرفته است. به طوری که اگر وکیل به افشای اسرار موکل خود اقدام نماید قابل تعقیب و مجازات کیفری، مدنی و انتظامی خواهد بود. این اسرار هم موضوع وکالت را در بردارد و هم اسرار مربوط به حیثیت و آبروی موکل را شامل می گردد.

تعهد وکیل مبنی بر رعایت مصلحت موکل

بر اساس قوانین موجود وکیل موظف است در طول دوران وکالت خود به مصلحت موکل توجه داشته باشد. به طوری که کاری خلاف آن انجام ندهد. ماده ی 41 قانون وکالت بیان می کند: در شرایطی که خیانت وکیل به موکل ثابت گردد و حقی از موکل ضایع شود، محرومیت ابدی از شغل وکالت برای وکیل در نظر گرفته می گردد. همچنین موکل می تواند خسارت خود را مطالبه نماید.

تعهد وکیل مبنی بر بازگرداندن اموال ، اسناد و حساب مربوط به موکل

بر اساس عقد وکالت وکیل در دوران وکالت خود به نیابت از طرف موکل عهده دار امر مشخصی می شود. در این دوران ممکن است به اقتضای شغل وکالت پاره ای اسناد ، اموال و یا وجوه متعلق به موکل در دست وکیل به صورت امانت وجود داشته باشد. وکیل موظف است در پایان وکالت و یا در صورت انحلال وکالت تمامی این اموال و اسناد و وجوه را به موکل بازگرداند. در غیر این صورت جرم خیانت در امانت محرز بوده و قابل پیگیری کیفری از سوی موکل خواهد بود.

در رابطه با دستمزد و هزینه هایی که وکیل در طول دوران وکالت خود انجام داده است می تواند از موکل مطالبه نماید. اما بازگرداندن کلیه ی مطالبات مالی و اموالی که در دست وکیل امانت است جزء تعهدات اصلی وکیل به شمار می رود.

5 نکته ی مهم در رابطه با تعهدات وکیل

1. وکیل اجازه ندارد بدون اذن موکل خود به دیگری وکالت دهد. مگر اینکه اجازه ی وکیل در توکیل در متن وکالت نامه ی او قید گردد.
2. در شرایطی که شخص بیش از یک نفر را به عنوان وکلای خود انتخاب می نماید در صورتی که هیچ یک دارای وکالت مستقل نباشند هیچ کدام از این افراد نمی توانند مستقلا و بدون اطلاع دیگران اقدام به انجام امری در حوزه ی وکالت موکل نمایند. به عبارت دیگر در چنین شرایطی نظر همه ی وکلا مهم و ضروری می باشد. اما در صورتی که وکالت مستقل به هریک از این افراد اعطا شده باشد ، می توانند به صورت جداگانه اقدام نمایند.
3. در شرایطی که دو نفر به صورت اجتماع و باهم به عنوان وکیل فردی منصوب می شوند، با مرگ هرکدام وکالت دیگری نیز باطل خواهد شد.
4. در صورتی که از جانب وکیل خسارتی به موکل وارد شد و قصور وکیل محرز گردید، وکیل عرفا و قانونا مسئول جبران خسارت می باشد.
5. وکیل تحت هیچ شرایطی اجازه ندارد از سیطره ی اختیارات خود فراتر رود و خلاف نظر موکل خود مبادرت به انجام امری نماید.

انجام مشاوره حقوقی تخصصی

حضور یک وکیل حرفه ای و باتجربه می تواند روند پرونده ی شما را متحول کرده و مسیر آن را به کلی تغییر دهد. یک وکیل حرفه ای تعهدات و الزاماتی که در قبال موکل خود دارد به خوبی می شناسد و امانت دار خوبی برای موکل خود خواهد بود. قوانین ایران برای حفظ حقوق وکیل و موکل، الزامات قانونی زیادی در نظر گرفته است. به طوری که عدول از این قوانین با پیگیری قانونی و مجازات همراه است.

برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره حقوقی در این زمینه می توانید با پوریا نادری وکیل پایه یک دادگستری در ارتباط باشید.